Gardeners’ World 11/2024
Omarm de herfst
Cover van

Scheuren, stekken, afleggen … Dit moet je weten over planten vermeerderen

geranium scheuren

Heb je lege plekken in je tuin die je wilt opvullen? Bedwing dan de neiging om je meteen naar de winkel te spoeden. Je kunt namelijk vaak meer planten maken van de planten die je al hebt. Planten vermeerderen kan op meerdere manieren.

Lees verder na de advertentie

Planten vermeerderen

Heel veel planten en bomen produceren zaad om de volgende generatie te creëren. Dit proces staat bekend als geslachtelijke vermeerdering. Maar planten hebben allerlei slimme methoden om zich ook op andere manieren voort te planten, namelijk via vegetatieve vermeerdering.

Wat is vegetatieve vermeerdering?

planten vermeerderen

Vegetatieve vermeerdering houdt in dat uit een stukje van de bestaande plant een nieuwe plant kan groeien. De natuurlijke manieren waarop dit gebeurt ken je misschien wel. Denk aan de broedbolletjes aan bloembollen, of aan onkruid dat steeds weer terugkomt als je ook maar één stukje wortel laat zitten … Maar je kunt de natuur ook een handje helpen door planten te scheuren, af te leggen of te stekken.

Planten scheuren

geranium scheuren

Polvormende vaste planten, zoals winterharde geraniums (foto), kun je scheuren (ook delen genoemd). Dat houdt in dat je de volwassen plant in stukken scheurt. Elk deel moet wortels hebben om weer te kunnen groeien. Plant de losse delen na het scheuren gewoon weer in de grond. Het beste moment om planten te scheuren is in het najaar, maar in het voorjaar kan het ook.

Zo werkt planten scheuren

  1. Volwassen of uit de kluiten gewassen vaste planten zijn ideaal om te delen. Knip uitgebloeide stengels en dood blad af en graaf de kluit dan op. Laat de wortels intact.
  2. Schud losse grond van de kluit en snijd dan zoveel mogelijk door de gaten tussen pollen om de schade te beperken. Verwijder de oudste delen uit het midden van de plant.
  3. Snijd grote stukken van de buitenkant van de kluit (waar de jonge delen zitten) in kleinere stukken, elk met een goed wortelsysteem en enkele gezonde jonge scheuten.
  4. Ververs de oude grond door er compost en mest doorheen te mengen. Plant de losse delen met genoeg tussenruimte, duw ze aan en geef water.

Meer planten vermeerderen via scheuren

Gele zomerbloeiers

De meeste polvormende vaste planten kun je scheuren of delen. Dit zijn slechts enkele voorbeelden:

Planten afleggen

planten vermeerderen

Afleggen is het best te omschrijven als het stekken met materiaal dat aan de ouderplant vast blijft zitten. De ouder blijft de stek voeden terwijl zich wortels vormen. Dit werkt goed met veel klimplanten, zoals deze Toscaanse jasmijn (Trachelospermum jasminoides).

Zo werkt planten afleggen

  1. Zoek een buigbaar takje van de groei van dit jaar dat de grond kan bereiken en dan nog wat tak overhoudt. Snijd het blad van een gedeelte van 5 cm, zo’n 20 cm van de top van de scheut.
  2. Maak een oppervlakkige schuine snede van 2 cm lang, halverwege door de tak, maar snijd de tak niet door. De verwonding bevordert wortelvorming.
  3. Vul een potje met zaaigrond en zet deze in de grond aan de voet van de plant. Buig de scheut naar onder tot in een ondiepe sleuf in de grond.
  4. Bedek de tak met potgrond en houd hem omlaag met een stukje draad. Wacht tot de tak wortels heeft (ongeveer na een jaar) voor je hem van de ouderplant losknipt.

Meer planten vermeerderen via afleggen

Rhododendron yakushimanum

Planten stekken

planten vermeerderen

Bij het stekken snijd je een stuk van de ouderplant af. Dat zet je vervolgens in vochtige grond totdat er nieuwe wortels ontstaan. Er zijn veel soorten stekken, zoals bladstekken, stengelstekken en wortelstekken. Dat verwijst naar het deel van de plant dat je stekt. En dan is er ook nog een indeling naar wanneer je stekt (bijvoorbeeld zomerstekken of winterstekken).

Zo werkt planten stekken

Lavendel stekken gebeurt via zogeheten halfrijpe stekken. Die maak je van de groei van dit jaar. De onderkant is dan wat houtig, terwijl de bovenkant groen en flexibel is. De houtige basis zorgt ervoor dat de stekken niet snel zullen rotten.

  1. Knip gezonde scheuten van 6-10 cm zonder bloemstengel van de plant. Die krijgen makkelijker wortels dan stengels die hebben gebloeid.
  2. Trek de onderste blaadjes van het onderste derde deel van de stengel en knijp de zachte groeipunt af. Dat voorkomt rot.
  3. Snij met een mes of knip met een schaar de onderkant van elke scheut net onder een bladknoop af. Stekpoeder gebruiken hoeft niet.
  4. Steek zes stekjes in zaaigrond aan de rand van potjes van 12 cm, tot de helft of twee derde van hun lengte. Geef tot slot water.

Meer planten vermeerderen via stekken

hortensia stekken

Dit zijn slechts enkele van de vele planten die je via stekken kunt vermeerderen:

Enten en oculeren

Bij enten, een kweekmethode voor gevorderden, wordt een deel van de ene plant vastgemaakt aan de onderstam van een andere plant. Dit gebeurt veel bij het kweken van fruitbomen. Dat is ook de reden dat je ze kunt kopen in allerlei hoogtes, van dwergstam tot hoogstam. Oculeren is ook een manier van enten, alleen wordt dan niet geënt op een onderstam maar op een oog van een andere plant. Dit gebeurt vaak bij rozen.

Meer planten vermeerderen

Cover van

Nieuwsbrief Gardeners' World

Ontvang elke vrijdag de beste tuintips, inspiratie en klussen voor je tuin en blijf op de hoogte van aanbiedingen.