Kamperfoelie (Lonicera)

Kamperfoelie is een prachtige klimmende plant met mooie, geurige, buisvormige bloemen. Ze zijn perfect om muren, hekken en pergola’s te bedekken. Toch heb je niet enkel klimmende kamperfoelies. Er bestaan ook struikachtige soorten die uitstekend geschikt zijn als struik of haag. Beide soorten behoren tot het geslacht Lonicera. De wilde kamperfoelie (Lonicera periclymenum) en rode kamperfoelie (Lonicera xylosteum) zijn inheems in Nederland en België.

De klimmende kamperfoelie bloeit in de zomer met witte, crème, citroengele, roze, oranje en framboosrode kleuren. Ze passen goed in een informele of cottagetuin-stijl. Combineer ze met rozen voor een romantische uitstraling. Je kunt ze uitstekend gebruiken om schuttingen, rasters, pergola’s en andere verticale wanden te laten begroeien. Let wel op dat het bosplanten zijn en dus ook van wat schaduw houden.

Iedere week dit soort tuintips in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Struikvormige kamperfoelies kunnen bladverliezend of groenblijvend zijn. Groenblijvende soorten hebben kleine bladeren die enigszins lijken op die van buxus. Deze worden vaak gebruikt om een kamperfoeliehaag te creëren en soms zelfs voor vormsnoei. Lonicera fragrantissima en Lonicera x purpusii zijn bladverliezend en dragen heerlijk geurige bloemen in de winter.

Alle kamperfoeliesoorten groeien op de meeste grondsoorten, maar hebben voorkeur voor vochtige, goed water doorlatende, humusrijke grond in de halfschaduw. Bij voorkeur staan de wortels in de schaduw en de ranken in de zon, zoals aan de voet van een westelijke muur of hek.

Geef de planten voldoende water tijdens droge periodes, zodat de grond vochtig blijft. Let op de ‘regenschaduw’ die kan ontstaan aan de voet van muren en hekken, waar regen de grond niet bereikt. Mulchen rond de voet van de kamperfoelie in het voorjaar kan helpen om vocht vast te houden.

Voed ze in het voorjaar met een algemene meststof of voedingsrijke compost om goede groei en veel bloemen te bevorderen.

Klimkamperfoelie is een bosplant en hebben zich ontwikkeld met hun wortels in de schaduw van bomen en struiken. De klimmende ranken groeien naar het licht toe. Probeer deze groeicondities na te bootsen in de tuin. Geef de kamperfoelie een stevig raamwerk om tegen te klimmen, zoals een latwerk of draadframe. Je kunt ze ook goed door andere struiken laten groeien.

Klimmende kamperfoelie doet het beter als hun wortels in de schaduw zijn en hun ranken zonlicht kunnen bereiken. De geur van klimmende kamperfoelie is sterker wanneer de planten op een warme plek worden gezet.

Struikvormige kamperfoelie, zoals winterkamperfoelie, Lonicera fragrantissima, groeit in de volle zon of halfschaduw. Verder zijn de eisen gelijk aan die van de klimmende kamperfoelies.

Bladverliezende kamperfoelies moeten in de late winter worden geplant. Groenblijvende kamperfoelies in het voorjaar of de herfst.

Bij het aanplanten van kamperfoelie moet je eerst goed verteerd organisch materiaal, zoals turfvrije compost of goed verteerde mest, aanbrengen. Graaf een gat dat even groot is als de wortelkluit en plant de kamperfoelie op dezelfde diepte als de plant in de pot stond. Bedek de kluit met een laag mulch om vocht beter vast te houden. Geef goed water na het planten.

Klimmende kamperfoelie is zelfhechtend, maar heeft in het begin wat hulp nodig. Als je een klimplant tegen een muur of hek laat klimmen, bevestig dan eerst gegalvaniseerde ijzerdraden. Leid de ranken erdoorheen met een bamboestok of bind ze vast aan een plantensteun.

Struikvormige kamperfoeliesoorten kunnen in de herfst of winter als goedkopere, kale wortelplanten worden geplant. Voor een dichte haag plant je vijf kleine planten per meter.

Het snoeien van kamperfoelie hangt af van het type kamperfoelie dat je hebt: klimmend of struikachtig. Lees hier over het snoeien van kamperfoelie.

Je kunt kamperfoelie vermeerderen door in juli en augustus halfhoutige stekken te nemen, wanneer het hout van de stelen flexibel maar ook stevig is. Je kunt klimmende kamperfoelie ook vermeerderen door af te leggen: een scheut naar de grond buigen en deze laten wortelen.

Klimkamperfoelie kan ook worden vermeerderd uit hun bessen. Haal de zaden uit de bessen en zaai ze direct in potten met tuinaarde. Laat de zaden kiemen in een koude bak of zet de zaden in de koelkast tijdens de winter en haal ze in het voorjaar weer tevoorschijn. De zaden ontkiemen bij een temperatuur van 15°C.

Klimkamperfoelies kunnen bladverliezend, halfwintergroen of groenblijvend zijn, afhankelijk van de variëteit. Bladverliezende soorten hebben meestal een spectaculairdere bloemenpracht; de groenblijvende kamperfoelie soorten dragen kleinere, minder opvallende bloemen maar bieden het hele jaar door bladbedekking.

Gezonde kamperfoelies hebben niet heel veel last van problemen of plaagdiertjes, toch kan het voorkomen dat jouw kamperfoelie er niet helemaal fleurig bij staat. Onderstaand de meest voorkomende problemen én oplossingen.

Kamperfoelie kan soms te lijden hebben onder vele bladluizen. De bladeren vervormen door deze zuigende insecten zich voeden met de plantensappen. De luizen scheiden honingdauw uit, wat vervolgens leidt tot roetdauw. Planten die niet kerngezond zijn, zijn gevoeliger voor een luizenplaag.

Snoei zeer ernstig aangetaste scheuten weg en kijk of je meer natuurlijke bestrijders, zoals lieveheersbeestjes en sluipwespen, kunt lokken naar je tuin. Planten zijn minder vatbaar voor luizenaanvallen als ze in halfschaduw worden gekweekt.

Kamperfoelie is een bosplant die gedijt in halfschaduw, bij voorkeur met de wortels in de schaduw en de bladeren ongeveer de halve dag in de zon. Echte meeldauw komt vaak voor wanneer de wortels droog worden en kan erop wijzen dat je kamperfoelie het moeilijk heeft.

Gebruik géén fungicide als bestrijding, dit is symptoombestrijding en kan het probleem soms verergeren. Het is beter om de oorzaak van het probleem aan te pakken: droge wortels. Houd je kamperfoelie goed vochtig tijdens de zomer en mulch jaarlijks met boomschors of compost uit eigen compostbak zodat de grond zoveel mogelijk vocht vasthoudt. 

Je kunt ook overwegen om een stuk aardewerk rond de wortels te plaatsen om verdere verdamping van de grond te voorkomen, zoals je zou doen met clematis. Dit zou het probleem onmiddellijk moeten oplossen.

Als de bladeren van je kamperfoelie geel worden en eraf vallen, kan dit duiden op een tekort aan voedingsstoffen of gewoonweg een gebrek aan water. Bemest de plant met voeding op zeewierbasis of voeg uitgebalanceerde, organische plantenvoeding toe en zorg dat de grond vochtig blijft. De kamperfoelie zal hiervan moeten opknappen.

Kamperfoelie staat bekend om zijn sterke geur, maar niet alle varianten zijn even geurig (bijvoorbeeld Lonicera × tellmanniana). Het is dus belangrijk om het etiket te controleren voordat je een plant koopt. 

Als je een geurende kamperfoeliesoort hebt die geen geurige bloemen heeft, geef de plant dan goed water, want vochtige grond en warme omstandigheden zouden de geur van geurende planten moeten bevorderen. 

Houd er rekening mee dat kamperfoelie vooral bestoven wordt door nachtvlinders en daarom ’s nachts sterker geurt. Als je de bloemen overdag controleert, controleer ze dan opnieuw in de schemering. Je zult merken dat ze ’s avonds sterker ruiken.

Bestuivers zijn dol op de nectarrijke bloemen en worden gelokt door de sterke geur, die in de avond extra goed te ruiken is. Overdag zijn er veel wilde bijen en dagvlinders op aan te treffen. ‘s Nachts is het een echte magneet voor nachtvlinders! Het is een echte must-have als je dieren in de tuin een warm hart toedraagt. De kleur van de bloemen verandert iets zodra ze bestoven zijn. De rode bessen die volgen worden gegeten door vogels (maar zijn giftig voor mensen!).

In Nederland en België komen twee inheemse kamperfoelies voor. Het voordeel van inheemse soorten aan te planten is dat ze beter zijn afgestemd op bestuivers die van nature voorkomen in onze gebieden. Je brengt zo een grotere meerwaarde voor de natuur in je tuin!

In onze bossen en struwelen zie je regelmatig de wilde kamperfoelie groeien. Hij bloeit van juni tot en met oktober met roomwitte tot gele bloemen en staat graag in de halfschaduw. Als je ze aan de rand van het bos in de volle zon ziet staan, hebben ze vaak meer rode bloemen.

De plant wordt ongeveer 3 meter hoog, vaak te herkennen doordat hij lianen maakt waarmee hij door andere struiken en bomen slingert. De plant is bladverliezend, maar voor de winter zie je al de eerste nieuwe bladeren verschijnen.

De rode kamperfoelie is een stuk zeldzamer dan de wilde kamperfoelie in de natuur. Deze groeit ook in bossen en struwelen, maar heeft wel een wat kalkrijke bodem nodig. Deze Lonicera groeit echt als een klein struikje, tot ongeveer 2 meter hoog.

De bloemen staan in bloei van april t/m juni en zijn (geel)wit met soms wat rood aan de basis van de kelkblaadjes. Daarna verschijnen er rode bessen.

Onderstaande variaties zijn goed toe te passen in de tuin. Laat je inspireren!

Deze variant van de inheemse wilde kamperfoelie is een sterk groeiende, bladverliezende plant. Hij heeft crèmewitte bloemen met frambooskleurige tinten.

Hoogte x breedte: 700 cm x 350 cm

Zoals de naam doet vermoeden zijn de bloemen van deze kamperfoelie sterk geurend. De plant bloeit van eind juni tot september met wit en bleekgele bloemen.

Hoogte x breedte: 700 cm x 100 cm

Deze plant koop je vooral voor de prachtige oranje bloemen; deze hebben geen geur. Het is een bladverliezende klimplant maar een sterke groeier. Nieuwe bladeren hebben een donkere, koperachtige kleur om vervolgens te veranderen in donkergroen. Bloeit van juni tot augustus.

Hoogte x breedte: 700 cm x 350 cm

Lonicera periclymenum ‘Graham Thomas’ is een bladverliezende, klimkamperfoelie. Het heeft sterk geurende bloemen van juli tot september. De bloemen veranderen van wit naar botergeel.

Hoogte x breedte: 700 cm x 100 cm

Deze winterharde variant staat erom bekend juist in de winter te bloeien, van januari tot maart. De plant heeft aan het begin van de bloei nog geen bladeren. De bloemen zijn wit en hebben een sterke geur.

Hoogte x breedte: 200 cm x 300 cm

Lonicera pileata is een dichtbegroeide, wintergroene struik met buxusachtige bladeren. Ideaal voor een laagblijvende haag en als alternatief voor een buxus. In het voorjaar heeft deze kamperfoelie kleine, crèmewitte bloemen en paarse bessen in het najaar. 

Hoogte x breedte: 100 cm x 250 cm