Dit moet je weten over de soorten schaduw in je tuin

Halfschaduw, lichte schaduw of gewoon ‘schaduw’ … Je komt deze termen vaak tegen als je zoekt naar geschikte planten voor je tuin, maar wat betekenen al die soorten schaduw eigenlijk?

Een van de belangrijkste dingen die je moet weten voor je planten in je tuin zet, is hoeveel schaduw of zon ze nodig hebben. Maar niet alle soorten schaduw zijn even sterk. Bovendien bewegen schaduwen mee met de zon, waardoor je op de ene plek in de ochtend veel zon hebt en op andere plekken juist ’s middags op het heetst van de dag.

Iedere week dit soort handige adviezen in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Daarom bestaan er allerlei termen die het soort schaduw proberen te beschrijven. Op basis van het aantal uren zonlicht midden in de zomer kun je dan grofweg deze indeling maken:

Het lijkt wat vreemd om ‘volle zon’ als een schaduwsoort te betitelen, maar feitelijk betekent het dat planten op deze standplaats meer dan 6 uur per dag direct zonlicht krijgen. Het is dus niet zo dat planten voor in de volle zon geen enkele schaduw tolereren – zolang ze ook maar genoeg uren zon krijgen.

De meeste tuinen hebben plekken die slechts een deel van de dag zonlicht krijgen. Delen waar de zon 3 tot 6 uur op een dag schijnt, noemen we halfschaduw. Planten zoals vrouwenmantel (Alchemilla) en winterharde geraniums houden hiervan.

Zogeheten gevlekte schaduw vind je vooral onder loofbomen en het levert in de zomer een soort lappendeken van schaduwvlekjes op. Soms valt er wat zonlicht op je planten en het volgende moment liggen ze weer in de schaduw. Maar na de bladval in de herfst tot het blad in het voorjaar weer terugkomt, schijnt op deze plekken de zon volop. En dat is dus ideaal voor bosplanten zoals voorjaarsanemonen (foto) en primula’s die bloeien in de lentezon.

Matige of lichte schaduwplekken ontvangen zo’n 2 tot 3 uur direct zonlicht op een dag, terwijl diepe schaduw minder dan 2 uur zon op een dag krijgt. Diepe schaduw vind je vooral onder groenblijvende bomen of aan de noordzijde van muren en schuttingen. Niet alleen is het op deze plekken donkerder, maar ook vaak kouder en droger. Schaduwplanten zoals varens en hosta’s (foto) houden hiervan, maar ook klimop (Hedera helix), peperboompjes (Daphne), en lelietjes-van-dalen (Convallaria majalis) doen het hier goed.

Nu je weet wat voor soorten schaduw er zijn, kun je deze kennis gaan toepassen op jouw tuin. Ken je de ligging van je tuin, dan weet je ook welke planten je op welke plek kunt neerzetten.

Weinig schaduw en veel zon op de achtergevel van het huis: dat kenmerkt een tuin op het zuiden. Als je hele tuin omheind is met een schutting, muur of heg, dan liggen de borders links van je ’s ochtends in de schaduw (ze krijgen dus avondzon), rechts van je ’s avonds (ze krijgen ochtendzon) en tegenover je vrijwel de hele dag.

Planten voor tuin op het zuiden: Goede klimplanten voor de plek op het noorden zijn onder andere klimop (Hedera helix). Bladplanten doen het hier ook goed, zoals varens en hosta’s. Bloeiende soorten zijn het peperboompje (Daphne), het Kaukasisch vergeet-me-nietje (Brunnera) en het geurende lelietje-van-dalen. Zet op de warmste plekken zonminnende planten zoals Verbena bonariensis, baardirissen en mediterrane planten.

Tuinen met een ligging op het noorden hebben een groot deel van de dag schaduw. Maar de achterkant van het huis krijgt van mei tot oktober nog wel aardig wat avondlicht. Vrijwel alle planten houden van wat schaduw op het heetst van de dag.

Planten voor tuin op het noorden: Ga in je tuin aan de slag met bosplanten, zoals nieskruid (Helleborus), sneeuwklokjes (Galanthus) en longkruid (Pulmonaria). Deze planten bloeien vroeg, voordat het blad van de bomen schaduw creëert. Ook veel bladplanten houden van schaduw.

Tuinen op het westen liggen ’s ochtends in de schaduw en krijgen ’s middags en ’s avonds zon. Dat is ideaal voor onder andere camellia’s. Planten in een tuin of plek op het westen moeten in de zomer ook tegen de brandende middagzon kunnen.

Planten voor tuin op het westen: Planten die geschikt zijn voor een positie op het westen zijn onder andere magnolia’s en camellia’s, want die houden van ochtendschaduw. Dat geldt ook voor vaste planten zoals sedums en fuchsia’s.

Tuinen op het oosten baden ’s ochtends in het zonlicht. Planten die houden van halfschaduw en beschutting nodig hebben tegen sterk zonlicht doen het hier goed. De middagschaduw beschermt deze planten op het heetst van de dag, terwijl de avondschaduw geschikt is voor witte bloemen die bestuivende motten lokken.

Planten voor tuin op het oosten: De witbloeiende tabaksplant (Nicotiana sylvestris) houdt van avondschaduw en geurt dan bovendien heerlijk. Planten die goed kunnen omgaan met ochtendzon en koele omstandigheden zijn bijvoorbeeld Clematis alpina, kamperfoelie (Lonicera) en zuurbes (Berberis).