Tuin winterklaar maken: vergeet deze 12 belangrijke klusjes niet

Door je tuin in de herfst op te ruimen ziet hij er in de winter netter uit en kun je in het voorjaar meteen weer aan de slag zodra het warmer wordt. Maar … wees niet te rigoureus met je tuin winterklaar maken! Het beste is te kijken wat écht nodig is. Deze 12 tuinklusjes loodsen jouw tuin goed de winter door.

De winter is een tijd van rust in de tuin. Planten hebben zich teruggetrokken, net zoals vele dieren in de tuin. Als tuinier wil je graag je tuin op orde hebben in de winter, maar dit betekent niet dat je alles helemaal netjes hoeft te maken. Sterker nog, het is zelfs beter als het wat rommelig blijft. Wij zetten voor je op een rij welke klussen je het beste nu kunt uitvoeren – en wat je beter kunt laten.

Deze tips helpen je tuin winterklaar te maken op zo’n manier dat jezelf, planten én dieren hier profijt van hebben.

Deze eerste tip is wat dubbelzinnig: aan de ene kant wil je je borders graag netjes maken. Maar tegelijkertijd is niet opruimen beter voor de natuur. Zoek dus een goede middenweg. Laat planten met decoratieve zaadhoofden staan, want die leveren zaden voor vogels, terwijl de afgestorven stengels en bladeren beschutting bieden aan amfibieën, insecten en kleine zoogdieren.

Verwijder wel de dode bladeren en stengels van andere kruidachtige vaste planten en haal ongewenst ‘onkruid’ weg. Breng tot slot een mulchlaag van compost aan om de plantenwortels te isoleren. De wormen zullen deze laag in de winter door de grond werken.

Een paar hoopjes bladeren die niet in de weg liggen – bijvoorbeeld onder een heg – zijn uitstekende schuilplekken voor dieren die in winterslaap gaan (zoals egels). Maar blad dat op paden ligt kan voor gladheid zorgen, dus haal dat weg. Hark het ook van je gazon, zodat het gras niet wordt verstikt.

Gooi het gevallen blad overigens niet zomaar weg, want je kunt er uitstekend bladaarde van maken, wat een geweldige bodemverbeteraar is. Je kun de bladeren ook in je borders vegen en zo een beschermende en voedende mulchlaag aanbrengen voor je planten.

Veel perkplanten worden behandeld als eenjarige planten. Je kunt ze aan het einde van het seizoen op de composthoop gooien, maar overwinteren is ook een optie. Knip alle stengels terug tot 10 cm. Haal de planten uit hun potten, verwijder overtollige grond en zet ze in trays gevuld met vochtige, turfvrije potgrond.

De herfst is een prima periode voor het delen van vaste planten. Begin met planten waarvan het middelste gedeelte niet meer goed groeit of zelfs is afgestorven. Deel grote planten door twee tuinvorken rug aan rug in de kluit te steken en ze dan uit elkaar te trekken. Herplant de sterke delen van de plant met een paar handjes compost en geef ze water.

Zorg dat je tijdig een (vogelvriendelijk) net over de vijver spant om te voorkomen dat bladeren in het wat er belanden. Schep gevallen blad weg dat toch in je vijver is gewaaid, voordat het naar de bodem zakt en gaat rotten.

Knip ook het blad van afgestorven vijverplanten terug. Verwijder vijverpompen en fonteintjes die niet meer gebruikt worden. Was ze grondig en bewaar ze ’s winters vorstvrij.

Tip: Probeer de bodem niet te veel te beroeren. Veel dieren overwinteren daarin, zoals kikkers en allerlei ongewervelde dieren. Bovendien bevat deze laag veel belangrijke organismen die je water gezond houden.

Repareer schade aan verhoogde bedden, tuinschuurtjes en compostbakken en bescherm ze indien nodig met een nieuwe laag beits of verf. Vervang rottende schuttingpalen zodat je schutting in de winter bij storm niet omwaait. Zorg er ook voor dat het dak van je tuinschuur niet lekt en vervang de gebroken glazen van je kas.

Haal nestkastjes voor tuinvogels van hun plek en maak ze leeg (met handschoenen aan!). Oud nestmateriaal, eitjes die niet zijn uitgekomen en andere rommel kan ziekten herbergen, dus was de kastjes uit met heet water voor je ze weer ophangt. Maak ook zo voedersilo’s en vogelbadjes schoon en vul die regelmatig bij.

Wanneer de bladeren in de herfst in de tuin beginnen te vallen, kun je aan de slag met de najaarssnoei. Die is niet al te rigoureus. In het najaar snoei je alleen verdwaalde, zieke en beschadigde takken van sierbomen zoals Japanse esdoorn en kun je appelbomen snoeien. Ook takken die over elkaar schuren kun je weghalen.

Knip eenjarige klimplanten in je borders en bonen in de moestuin weg en haal de dode stengels en het blad van hun steunen. Was alle grond van bamboestokken en andere tijdelijke houten steunen en behandel ze eventueel met bijvoorbeeld lijnolie. Bewaar ze dan binnen tijdens de winter.

Borders steken het mooist af tegen nette graskanten, dus knip die voor de laatste keer voor de winter bij. Maai ook je gazon, maar maai het niet zo kort als je normaal zou doen, zodat het gras in de winter wat langer blijft.

Ook is het van belang om je moestuin winterklaar te maken. Het is belangrijk dat je oogst niet ten prooi valt aan hongeren dieren en zal je bescherming moeten bieden tegen vorst, wind en regen.

Ook in de herfst kun je in de moestuin groenten zaaien, poten of uitplanten, zoals winterharde tuinbonen en pootgoed van knoflook en uien. Veldsla kun je nog rechtstreeks in de volle grond zaaien, maar bescherm de zaden en jonge plantjes wel met cloches of vliesdoek.

Groenbemesters zorgen ervoor dat de grond van je moestuin in de winter niet kaal is. Daardoor spoelen voedingsstoffen bij zware regen niet weg en behoudt de grond een goede structuur. Zaai groenbemesters zoals winterrogge op de kale grond. De planten vormen snel een groen, beschermend tapijt.