Nachtvlinders herkennen in je tuin
In Nederland zijn ongeveer 2400 soorten nachtvlinders te vinden en in België zo’n 2000. Veel soorten zijn opvallend, maar ook heel veel lijken op elkaar! In jouw tuin zijn zeker nachtvlinders te vinden en ze kunnen onze hulp goed gebruiken. Nachtvlinders zijn onmisbaar als bestuivers én als voedsel voor allerlei andere dieren.
Hoe herken je een nachtvlinder
Het vlinder-spotten kan beginnen! Qua vlinders maken we een onderscheid tussen dagvlinders en nachtvlinders. De eerste groep is overdag actief en de tweede groep ’s nachts. Daarmee zijn ze best goed uit elkaar te houden. Toch zijn er bij ook nachtvlinders die overdag rondvliegen, terwijl dagvlinders (behalve sommige tropische soorten) uitsluitend overdag actief zijn.
Een meer betrouwbare eigenschap waarmee je dag- en nachtvlinders kunt onderscheiden, is de manier waarop ze rusten:
- Dagvlinders vouwen hun vleugels namelijk recht omhoog en tonen de camouflagekant van hun vleugels.
- Nachtvlinders doen dit bijna nooit.
Je kunt nachtvlinders ook herkennen aan hun voelsprieten:
- De voelsprieten zijn gevederd of recht.
- Dagvlinders hebben een knopje aan het einde van hun antenne.
Op de website van de Vlinderstichting vind je meer informatie over het herkennen van dag- en nachtvlinders.
Grote kans dat je bij het woord ‘vlinder’ denkt aan een dagvlinder met kleurige vleugels. Maar ook nachtvlinders zijn prachtig en ze spelen, net als de dagploeg, een belangrijke rol in jouw tuin.
Leer nachtvinders herkennen
Lees verder na de advertentie
Je kunt zelf op ontdekking gaan, door bijvoorbeeld de app ObsIdentify te gebruiken (of waarneming.nl / waarnemingen.be). Door de slimme beeldherkenning kun je soms al aardig wat soorten herkennen. Nog leuker is om eens mee te doen met een nachtvlinderexcursie.
Wekelijks tips voor biodiversiteit in je mail
Iedere week dit soort praktische tips in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!
Enkele soorten nachtvlinders die je kunt herkennen in je tuin
We laten je een aantal soort nachtvlinders zien die je ook in jouw tuin kunt tegenkomen!
Kleine zomervlinder (Hemitea gestivaria)
Deze kleine vlinder lijkt op een dagvlinder, maar is het niet! Het is een van de ‘zomervlinders’ en heeft een mintgroene kleur. Waardplanten die deze vlinder helpen zijn: Walnoot, Ribes en Lijsterbes.
Piramidevlinder (Amphipyra pyramidea)
Een zeer algemene nachtvlinder die je kunt vinden op zijn waardplanten, waaronder: liguster, sleedoorn, kamperfoelie, meidoorn, eik, vuilboom en berk.
Witte tijger (Spilosoma lubricipeda)
Nachtvlinders hebben vaak een aparte Nederlandse naam. De witte tijger is er geen uitzondering op, maar zijn ‘vacht’ lijkt wel enigszins op een tijger. Is dol op brandnetel, zuring, weegbree en vlier.
Grote beer (Arctia caja)
Om maar even in de sfeer van grote dieren te blijven; met een beetje geluk kom je de grote beer tegen in je tuin. Niet schrikken, hij is niet zo gevaarlijk en zeker niet zo groot. Wel enorm prachtig! In Nederland is deze soort ‘gevoelig’ op de Rode Lijst. Je maakt hem blij met brandnetel, paardenbloem, brandnetel, wilg, zuring, weegbree en ossentong.
Kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum)
Zag ik daar nou een kolibrie vliegen?! Nee, die komen niet voor in onze koude landjes. Het was waarschijnlijk een pijlsnelle kolibrievlinder (familie van de ‘pijlstaarten’). Het is een trekvlinder die grote afstanden aflegt om hier in het late voorjaar tot begin van de herfst te vertoeven en eitjes te leggen. Waardplanten zijn kamperfoelie, vlinderstruik, walstro en meekrap.
Gamma-Uil (Autographa gamma)
Deze dag- en nachtactieve nachtvlinder (kun je het nog volgen?) is niet vernoemd naar een uil, maar is lid van de ‘Uilen’-familie binnen de nachtvlinders. Omdat ze bij het bezoeken van bloemen nogal flink kunnen klapperen met hun vleugels, worden ze wel eens verward met kolibrievlinders. Deze nachtvlinder zul je ongetwijfeld tegenkomen in de (groene) tuin.
Handje helpen? Zorg voor deze planten in je tuin: klaver, walstro, braam, bosaardbei, brandnetel, nachtschades, kolen, kamperfoelie, teunisbloem, sleedoorn en vlinderstruik.
Samen helpen wij de nachtvlinders
Dag- en nachtvlinders spelen een belangrijke rol in onze natuur, maar helaas worden veel soorten bedreigd door klimaatverandering, vervuiling en verlies van hun leefgebied. Sinds begin van de 20e eeuw zijn er in Nederland al 17 soorten dagvlinders en bijna 60 soorten nachtvlinders verdwenen (en is nog eens 48% van de 841 ‘macro’-soorten bedreigd).
Toch is er hoop, want als tuiniers kunnen we een groot verschil maken! Met een paar aanpassingen creëer je al een veilige haven voor nachtvlinders in je tuin.
Maak je tuin een walhalla voor nachtvlinders met deze 12 tips
Waarvoor komen nachtvlinders in je tuin? Ze zoeken bijvoorbeeld schuilplaatsen en voedsel in de vorm van nectar. Mannetjes zoeken ook beschutte plekken waar ze kunnen wachten op passerende vrouwtjes. Vrouwtjes kijken juist uit naar waardplanten voor rupsen om hun eitjes te leggen. Met de twaalf onderstaande tips maak je je tuin aantrekkelijker voor nachtvlinders en help je ze te vinden wat ze zoeken.
- Variatie. Kies voor een variatie aan plantensoorten om veel verschillende nachtvlindersoorten aan te trekken. Zorg ook dat er een groot aantal bloemen bijzitten waar vlinders gemakkelijk bij de nectar kunnen komen.
- Groepeer. Zet planten van dezelfde soort bij elkaar, zodat er groepen ontstaan.
- Verleng het bloeiseizoen! Kop bijvoorbeeld uitgebloeide bloemen, mulch de grond met tuincompost en geef genoeg water.
- Gebruik geen insectenverdelgers! Deze doden namelijk ook vlinders en andere tuinbewoners.
- Kies voor turfvrije potgrond. In veengebieden komen bijzondere, bedreigde dieren en planten voor.
- Laat plantafval liggen. Nachtvlinders gebruiken zulk afval, zoals gevallen bladeren en oude stengels, als plaatsen om te overwinteren of te schuilen voor roofdieren.
- Bied voldoende schuilplaatsen, zoals een schuur of insectenhotel, waar nachtvlinders kunnen overwinteren.
- Plant meer laatbloeiers om het bloeiseizoen te verlengen, zoals vetkruid (Hylotelephium). Zo is er ook voedsel voor late nachtvlinders in je tuin.
- Verwilder een hoek. Heb je een ongebruikte hoek over? Maak hier een verwilderd hoekje van, waar bijvoorbeeld bramen, kamperfoelie en klimop kunnen groeien.
- Laat wat ‘onkruid’ staan. Laat wilde inheemse planten staan (of plant ze aan) als belangrijke voedselbron voor rupsen.
- Uitkijkpunt. Creëer veilige plekken waar mannetjesvlinders kunnen wachten op de vrouwtjes. Zorg bijvoorbeeld voor bloemen op beschutte plekken (zoals bij een muur, houtwal of haag) waar de nachtvlinders uit de wind zitten en zorg voor schuilplaatsen vlakbij, waar ze zich kunnen verstoppen voor roofdieren. Ook een afwisseling van hoge en lage planten helpt vlinders om zich thuis te voelen in je tuin.
- Gevallen fruit. Laat gevallen fruit liggen als voedsel voor vlinders. Als je wat op een schaal of bord legt, kun je ze makkelijker spotten.