Inheemse plant: bosanemoon (Anemone nemorosa)

De inheemse bosanemoon (Anemone nemorosa) is een fantastische bodembedekker en prachtige voorjaarsbloeier. Het is een overblijvende plant uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae) en bloeit tussen maart en mei.

De blaadjes en bloeistengels groeien uit de wortelstokjes en zijn zacht behaard. Elke bloeistengel draagt een bloem, heel soms twee. De half-knikkende tot rechtopstaande bloemen zijn 2 tot 4 cm groot en helderwit. Aan de onderzijde zijn ze vaak enigszins roze tot paars aangelopen. De bloemblaadjes zijn heel fijn geaderd en de bloem zelf bevat een groot aantal meeldraden met gele helmknoppen. De hoogte van de bloeistengels varieert tussen de 10 en 30 centimeter.

De bloemen verschijnen voordat de bomen en struiken in blad komen en door met de zonnestand mee te draaien, proberen ze zoveel mogelijk van de vroege voorjaarszon mee te pikken. Bij koud weer en ’s nachts sluiten de bloemen zich. 

Van nature groeit de bosanemoon op enigszins droge tot vrij natte, losse humeuze bodems die lemig, zandig, zavelig of kleiig zijn. Daarnaast groeit de plant bij voorkeur in lichte schaduw tot halfschaduw. Zoals de naam doet vermoeden, zie je het vooral in bos, maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn!

Op natuurlijke standplaatsen leeft hij samen met plantensoorten als slanke sleutelbloem, heelkruid, hondsdraf, muskuskruid en gevlekte aronskelk. Wanneer de bosanemoon goed gedijt, kan hij grote oppervlaktes bedekken.

Iedere week tips over biodiversiteit in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

De botanische naam Anemone komt van het Griekse anemos, wat wind betekent. Het zou slaan op de bewegingen van de bloempjes bij het minste zuchtje wind. De soortaanduiding nemorosa komt van het Latijnse nemorosus, in de betekenis van ‘bosbewonend’ of ‘van het bos‘.

De bloemen bevatten lichtgeel stuifmeel en worden met name bevlogen door metselbijen en zandbijen, diverse soorten hommels en (zweef)vliegen. In het voorjaar is het een zeer welkome voedselbron voor de pas ontwaakte bestuivers.

In een (bos)tuin is de anemoon onder andere goed te combineren met inheemse soorten als grote muur, slanke sleutelbloem, maarts viooltje, bosaardbei, lievevrouwebedstro en de gele anemoon, een zeer zeldzame wilde plant in Nederland. De anemoon wordt ook als sierplant gekweekt met diverse cultivars in bonte kleuren en met gevulde bloemen.

Na de jaarlijkse groei en bloei blijven alleen de ondergrondse wortelstokken over en hierin is voedsel en energie opgeslagen (oftewel een geofyt). In het volgende vroege voorjaar verschijnt de plant weer bovengronds.

Als je de wilde variant van de bosanemoon in de tuin wilt hebben, dan kun je het beste wat goede wortelstokjes bij de schaarse aanbieders aanschaffen en geef de plant genoeg ruimte om goed te kunnen vermeerderen.

Ook uit zaad kun je bosanemoon kweken, maar de zaden zijn slechts kort kiemkrachtig, minder dan een jaar. De zaden zijn ‘mierenbroodjes’ en worden door mieren meegesleept en verspreid. De meeste vermeerdering vindt vooral vegetatief plaats, door de wortelstokjes die ondergronds herhaaldelijk vertakken.

Stichting NL Bloeit! kweekt bijzonder aantrekkelijke inheemse planten, soorten waar de wilde bijen, vlinders en heel veel andere insecten dol op zijn. In Nederland zijn er nog maar weinig van deze planten in het wild te vinden en jij kunt helpen door juist de inheemse planten in je tuin te zetten. Op een paar vierkante meter kun je al een prachtige wilde weelde creëren.