Inheemse plant: grote muur (Stellaria holostea)

Grote muur is een vaste, overblijvende plant uit de anjerfamilie (Caryophyllaceae) en een echte bos(rand)bewoner. Voorheen werd de naam grootbloemige muur gebruikt; het heeft de grootste, helderwitte bloemen uit het geslacht Stellaria. De bloeitijd begint meestal in april en duurt tot in juni.

De bloemen zijn met 1 tot 3 cm tamelijk groot en lijken qua vorm een beetje op die van de echte koekoeksbloem. Soms wordt grote muur verward met de akkerhoornbloem. De bloemen staan tijdens de bloei rechtop, met een hoogte tussen de 15 en 50 cm. 

Na bestuiving krommen de bloemstelen, zodat ze naar beneden gekeerd zijn. De plant heeft donkergroene stengels die vierkantig en ruw zijn. Ook de lange, spitse bladeren voelen ruw aan de randen en de nerf.

Kijktip! Een echte liefhebber van grote muur is het landkaartje (Araschnia levana), een vlinder die in het voorjaar een prachtige verschijning is!

De herkomst van de Nederlandse benaming ‘muur’ is niet bekend, maar de botanische naam Stellaria komt van het Latijnse stella, wat ster betekent. Dit heeft betrekking op de stervormige bloemen.

De helderwitte bloempjes lichten in de schemer aan de bosranden op en dat boezemde angst in bij de lokale bevolking. Daarom werd grote muur verbonden met de duivel en met slangen (grote muur gaat bloeien als slangen net uit hun winterslaap komen). Aan de andere kant werd de plant verbonden aan de ster van Bethlehem en met Maria, om het duivelse element af te weren.

Ook in de vroegere weersvoorspelling werd door boeren gekeken naar de bloemen van de grote muur. Waren de bloemen geopend? Dan bleef het droog. Waren ze gesloten? Dan zou er regen komen.

Iedere week tips over biodiversiteit in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Van nature groeit de plant in lichte loofbossen, aan bosranden, in heggen, struwelen en houtwallen, in beschaduwde bermen en aan waterkanten. Op deze natuurlijke groeiplaatsen kun je ook soorten als bosanemoon, daslook, gele dovenetel, bosvergeet-mij-nietje, slanke sleutelbloem en gewone salomonszegel tegenkomen.

Grote muur is een rijkbloeiende soort die zeer goed toepasbaar is in de tuin. Plant of zaai op matig voedselrijke grond, liefst op een licht vochthoudende, humusrijke bodem. Verder staat grote muur graag in lichte schaduw tot halfschaduw. Als bodembedekker zal ze gemakkelijk grote tapijten vormen, die met name tijdens de rijke bloei opvallen. Het is een goed inheems alternatief voor het geliefde, zonminnende Mexicaans madeliefje (Erigeron karvinskianus).

Als de plant het naar haar zin heeft, kan ze flink uitbreiden, maar is goed in toom te houden. Vermeerdering geschiedt generatief (zaad) en vegetatief met worteluitlopers. Wanneer de plant in ruststand komt zal deze haar knoppen beschermen onder een dikke laag dode, uitgebleekte oude bladeren. Het geheel kan er dan uitzien als een pak stro.

Van plan om grote muur in jouw (bos)tuin te zetten? Wij raden aan combinaties te maken met andere inheemse soorten als gevlekte, gele en witte dovenetel, speenkruid, bosanemoon, gevlekt longkruid, maarts viooltje, bosaardbei en lievevrouwebedstro.

Wanneer je grote muur in je tuin wilt, dan kun je het beste wat goede zaden kopen of een plant in pot bij de schaarse aanbieders aanschaffen.

Stichting NL Bloeit! kweekt bijzonder aantrekkelijke inheemse planten, soorten waar de wilde bijen, vlinders en heel veel andere insecten dol op zijn. In Nederland zijn er nog maar weinig van deze planten in het wild te vinden en jij kunt helpen door juist de inheemse planten in je tuin te zetten. Op een paar vierkante meter kun je al een prachtige wilde weelde creëren.