Klimop

Klimop, Hedera helix, is een groenblijvende en inheemse klimplant die je vaak in de tuin op muren, hekken, latwerken, veranda’s en pergola’s ziet ? en daarbuiten in voedselrijkere natuurgebieden. Je kunt hem ook in potten of als kamerplant kweken. Leer hieronder wat voor plant Hedera is, wat voor soorten cultivars er zijn, hoe je ze kunt planten, stekken en nog veel meer.

Je zou het misschien niet verwachten, maar klimop is eigenlijk een klimmende heester en is samen met hulst en maretak (of vogellijm) het enige groenblijvende loofhoutgewas in Noord-Europa. De plant groeit tot 12 meter hoog en de hoofdranken kunnen tot armdikte groeien. In Groot-Brittanië noemt men klimop ook wel English Ivy.

Klimop kent twee groeifasen. In de jonge fase groeit hij omhoog en hecht zich aan oppervlakken via kleine worteltjes langs de stengels. Na ongeveer tien jaar wordt het een volwassen plant en kan de plant breed groeien en struikachtig worden. Pas vanaf dan zullen in de herfst geelgroene bloemen verschijnen, die bloeien van september tot in december. Vanaf de winter zie je de eerste zwarte bessen verschijnen, met steenvruchten erin.

Klimop is een van de beste klimplanten voor (tuin)dieren. De geelgroene bloemen bieden laat in het seizoen nectar en stuifmeel voor insecten en de zwarte bessen zijn calorierijk en vormen voedsel voor vogels, zoals lijsters en merels in de late winter. Klimop biedt ook beschutting aan vogels, vleermuizen, kleine zoogdieren, (nacht)vlinders en allerlei andere kleine insectensoorten.

Klimop is zeer gemakkelijk te kweken. Als standplaats staat hij graag in elke grond, in zowel zon als schaduw en alles wat er tussenin zit. De plant groeit ook in droge schaduw. Het enige waar je wel op moet letten is dat de bodem niet langdurig nat is of zeer zuur is, dat vind de plant niet prettig. Zet de plant langs muren, heggen, bomen, veranda’s of andere klimconstructies, maar vermijdt kwetsbare muren, waar de plant zich doorheen kan werken.

Je kunt Hedera ook als bodembedekker toepassen. Door de sterke groei is de bodem snel bedekt. Je kunt ervoor kiezen om de inheemse variant toe te passen, wat het beste is voor tuindieren, maar ook cultivars. Zo heb je lichtbladige varianten die een donkere plek in de tuin kunnen uitlichten.

Het aanplanten van Hedera kan vrijwel het hele jaar, maar vermijdt vorstperioden en hittegolven. Doorgaans is de beste tijd voor het aanplanten van klimop (en andere planten) in het najaar, wanneer de bodem nog warm is en de plant al in rust komt. Deze zal namelijk dan nog veel wortels aanmaken en dat geeft hem een knallende start in het voorjaar. Ook in het voorjaar kun je klimop planten, zorg wel dat je nieuwe planten in deze tijd voldoende water krijgen.

Plant klimop op dezelfde diepte als de kluit en duw de aarde aan. Geef goed water, zeker in droge perioden is het aan te raden regelmatig te gieten bij jonge aanplant. Klimop is zelfhechtend, dus het is niet nodig de plant op te binden.

Klimop is een oersterke plant en kan een flinke snoeibeurt prima verdragen. Kijk bij het snoeien van Hedera van te voren of vogels nestjes hebben gebouwd. Zo ja? Wacht dan met het snoeien van dit deel tot later in het jaar als de jonge vogeltjes zijn uitgevlogen.

Het stekken van klimop is gemakkelijk. Je kunt deze drie methoden toepassen:

Klimop heeft maar weinig verzorging nodig. Alleen bij jonge plantjes is het belangrijk dat je die bij aanplant voldoende en regelmatig water geeft tijdens droge perioden. Klimop hoeft verder geen water te krijgen en ook geen extra voeding, behalve wanneer je deze in een pot kweekt.

Jonge klimopplanten kunnen ook in potten worden gekweekt, evenals klein blijvende variëteiten. Ze hangen sierlijk over de randen en zijn vooral in wintercombinaties mooi doordat de plant groen blijft. Je kunt ze leiden en vastmaken aan een spandraden.

Wil je klimop als kamerplant? Kies dan een lichte, koele plek zonder direct zonlicht. Denk aan een veranda, een onverwarmde serre of een tochtige hal of overloop. Geef water als de bovenste 2-3 cm van de potgrond droog is, en laat overtollig water weglopen. Geef de plant maandelijks voeding in de lente en de zomer.

Alle Hedera helix-variëteiten zijn geschikt om tegen een schutting te plaatsen. Het is vooral een kwestie van wat je mooi vindt. De ene soort groeit wellicht wel sneller dan de andere. Voor een snelle groei en veel meerwaarde voor biodiversiteit kun je het beste de ‘gewone’ inheemse Hedera helix kiezen. Deze zijn doorgaans goed verkrijgbaar bij duurzame kwekers.

Omdat Hedera een snelgroeiende, groenblijvende klimplant is, kun je deze ook prima plaatsen zónder houten schutting of stenen muur. Plaats een stevig rooster of constructie met gaas en laat hier de Hedera tegenop klimmen.

Klimop is een sterke plant die vrijwel overal groeit. In sommige delen van de wereld, waaronder de Noord-Amerika, groeit klimop als een invasieve exoot. Hierdoor staat hij bekend als woekeraar, maar dat is niet het geval in zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied, bij ons in Europa.

Klimop groeit met gemak hoog in bomen, maar dat schaadt de boom niet – klimop is geen parasiet. Bij oude zieke bomen, kan het gewicht van een volwassen klimop de boom uiteindelijk de das om doen, bijvoorbeeld tijdens een storm en het geheel omwaait.

Klimop is een goed isolerende plant en houdt huizen warmer in de winter en koeler in de zomer. De luchtwortels van klimop beschadigen muren niet, maar kunnen wel scheuren binnendringen in oud of beschadigd metselwerk. Op die plekken kun je hem beter iets in toom houden. Houd klimop wel uit de buurt van dakgoten, want deze kunnen door de plant verstoppen als hij erin groeit.

Is klimop een probleem geworden doordat hij bijvoorbeeld zeer groot en zeer hoog in bomen of tegen muren groeit? Zaag dan de hoofdstam(men) door. Laat de plant afsterven en trek hem daarna voorzichtig van de boom of muur. Houd er rekening mee dat klimop (zeer) oude muren bij elkaar kan houden en wanneer je deze verwijderd, er schade aan de muur kan ontstaan. Sommige wortels kunnen achterblijven op het oppervlak – verwijder deze met een harde borstel. 

Gebruik in geen geval chemische middelen en gif om klimop te bestrijden. Deze zijn niet effectief, doordat de plant dit niet opneemt door de taaie bladeren. Wel doen de chemicaliën zeer veel schade aan jouw tuin, bodem en al het dierlijk leven dat erin voorkomt.

Klimop wordt soms verward met poison ivy (Toxicodendron radicans), een klimplant uit Noord-Amerika die geen familie is van onze ‘eigen’ klimop. Het sap van klimop is echter wel licht giftig en kan huidirritatie veroorzaken. Bij inname kan het maagklachten veroorzaken. Draag het liefst handschoenen bij het hanteren van klimop en vermijd consumptie. De plant is ook licht giftig voor huisdieren.

Klimop heeft zelden problemen, maar soms kan het onderstaande voorkomen.