Vetkruid

Sedum, ook vaak vetkruid genoemd, is niet één plant, maar een geslacht van honderden soorten vetplanten. Deze planten hebben dikke bladeren die veel vocht kunnen vasthouden en daardoor in droge, rotsachtige gebieden prima kunnen overleven. Lees snel verder om te ontdekken welke sedum-soorten geschikt zijn voor jouw tuin – en hoe je ze mooi en gezond houdt.

Er zijn veel verschillende soorten sedum, variërend van lage bodembedekkers tot hogere borderplanten. Ze behoren allemaal tot de vetplantenfamilie, ofwel Crassulaceae. Sedums produceren kleine, nectarrijke bloemen die erg geliefd zijn bij bestuivende insecten, zoals bijen en vlinders. Doordat ze zo divers en sterk zijn, worden sedums vaak gebruikt als rotsplanten in rotstuinen, als alternatief voor een gazon of op groendaken.

Sedums zijn geliefd omdat ze erg weinig onderhoud vragen, uitstekend tegen droogte kunnen en fraaie bloemen krijgen. Het enige waar sedums niet van houden, is natte voeten.

De hoge soorten sedum voor de border worden tegenwoordig door plantenkenners Hylotelephium genoemd. Zo heet hemelsteutel tegenwoordig Hylotelephium telephium genoemd, maar de oorspronkelijke naam Sedum telephium wordt ook nog veel gebruikt. Raak dus niet in verwarring als de namen door elkaar gebruikt worden; het zijn nog steeds dezelfde planten.

Er zijn vele soorten sedum, waarvan vooral hemelsleutel (Hylothelephium) een erg geliefde borderplant is. Hier zijn enkele prachtige soorten sedum die ook in jouw tuin niet misstaan:

De populaire hemelsleutel Hylotelephium ‘Herbstfreude’ heeft vlezig, lichtgroen blad en contrasterende zalmroze zomerbloemen, die in de herfst kleuren naar oranje-rood. Het is een belangrijke late bron van nectar voor bestuivers, vooral vlinders. Laat de bloemhoofden in de winter staan voor mooie silhouetten.

Ook de sedum ‘Matrona’ (of Hylotelephium) is een hemelsleutel, maar met rode in plaats van groene stengels. Hij bloeit tussen augustus en oktober met mooie roze bloemen. Geef hem een zonnig, droog plekje.

De tripmadam ofwel Sedum reflexum is een inheemse plant die snel groeit. Het is een goed alternatief voor gras. In de zomer krijgt hij vrolijke, citroengele bloemetjes die veel bestuivers aantrekken.

De naam Sedum oreganum verwijst naar Oregon – deze vetplant is afkomstig uit Noord-Amerika. Het is een klein maar fijn vetplantje. Tijdens zomerhitte worden de groene blaadjes felrood. Dat combineert fantastisch met de gele, stervormige bloemen.

Sedum is een prima bodembedekker die groen blijft en zich steeds verder verspreidt over de grond. Droge, stenige grond is geen probleem: daar houden sedums van. Het leuke is dat de sedums ook nectarrijke bloemen produceren en veel bestuivende insecten lokken. Sedumplanten zijn ideaal voor op groendaken (foto), tussen stenen, of als alternatief voor traditionele gazons.

Er zijn weinig planten die zo makkelijk te verzorgen zijn als sedums. Ze gedijen het beste als je ze met rust laat. Geef ze een zonnig plekje met goed doorlatende grond. Je hoeft ze geen water te geven; laat de regen gewoon zijn werk doen. Sedums hebben eigenlijk zelden last van ziekten en plagen – alleen slakken wagen zich soms aan het jonge blad. Een ideale plant dus voor mensen die weinig tijd hebben maar wel mooie planten in de tuin willen.

Bordersedums (Hylotelephium) groeien het beste op een zonnige plek in goed doorlatende grond. Ze zien er het mooist uit vooraan in de border – zet ze bij voorkeur in groepen voor het mooiste effect.

Ook de laagblijvende sedums houden van een zonnige plek en goed doorlatende grond nodig. Als je ze in een pot kweekt, meng dan wat zand of split door de potgrond voor een betere drainage.

Sedums planten is eenvoudig en kan zowel in de tuin als in potten. Kies een zonnige plek met goed doorlatende grond. De planten houden van veel zonlicht en een goede drainage. Voeg wat split of zand toe aan de grond om de afwatering te verbeteren, vooral als de grond zwaar is. Plant je de sedums in potten, gebruik dan een zanderige potgrond en zorg ervoor dat het water makkelijk uit de potgaten kan stromen.

Graaf een gat dat even diep en breed is als de plant in de pot. Tik de plant voorzichtig uit de pot en zet hem in het gat, dat je vervolgens aanvult met de grond. Druk lichtjes aan en geef daarna de plant goed water om ervoor te zorgen dat de grond goed aansluit rond de wortels. Geef daarna geen water meer.

Geen zin meer om je gazon te maaien? Sedum is een uitstekend alternatief voor gras. Sedum is onderhoudsarm: je hoeft het niet te bewateren, bemesten of maaien. Bovendien blijft het groen tijdens een hittegolf én lokken de prachtige bloemetjes veel bestuivers.

In februari en maart knip je de oude bloemhoofden van de hoge bordersedums (Hylotelephium) terug. Je ziet dan al kleine rozetten van nieuw blad aan de basis van de plant opkomen. In mei kun je experimenteren met de Chelsea chop: knip de helft van de stelen terug tot de grond. Dit zorgt ervoor dat de plant later in de zomer minder snel ‘openvalt’ vanuit het midden.

De laagblijvende soorten Sedum in potten hebben erg weinig snoei of verzorging nodig. Geef de potten in de winter echter geen water.

Bordersedums (Hylotelephium) kun je in het voorjaar delen – graaf de plant voorzichtig op, verdeel hem in stukken en herplant die op de gewenste plek. Geef ze eenmaal goed water. Deel de planten om de drie of vier jaar.

Laagblijvende sedums kun je stekken of vermeerderen via de uitlopers die ze aanmaken. Haal in het voorjaar of de zomer de plant uit de grond en scheid voorzichtig de uitlopers van de hoofdplant. Ze moeten gemakkelijk loskomen, compleet met een stukje stengel. Plant elke uitloper in een kleine pot om ze te laten uitgroeien tot een nieuwe plant. Je kunt de plant ook in tweeën snijden met een mes en beide delen opnieuw planten.

Sedum snoei je eigenlijk vooral om hem netjes te houden. Bij de hoge soorten voor de border (Hylotelephium) knip je in februari of maart de oude bloemhoofden terug. Dode of beschadigde delen van sedums knip je gewoon weg zodra je ze tegenkomt. Zo houd je de planten gezond.

Laat de uitgebloeide bloemhoofden in de herfst gewoon aan de plant zitten. Dat ziet er in de winter erg mooi uit (zeker met rijp!) en het biedt insecten schuilplekken om te overwinteren. Snoei de plant pas in het vroege voorjaar terug.

Sedums zijn relatief vrij van plagen. De grootste vijand is koude, natte grond, dus zorg ervoor dat vetplanten buiten in potten niet in de winter doorweekt raken – verplaats ze naar een beschutte, droge plek.