Complete plantengids: clematis

Clematis is een populaire vaste klimplant die het hele seizoen hoogte en kleur geeft. Clematissen, oftewel bosranken, combineren bijzonder goed met rozen. Er is een enorme variëteit aan clematissen om te kweken, met bloemen die in grootte variëren van kleine klokjes tot grote dinerborden.

De plant kan goed zijn voor tuindieren, omdat de plant muren, hekken en hekwerken bekleedt met bladeren en bloemen die beschutting bieden aan insecten en soms vogels. Sommige clematisbloemen worden bezocht door bestuivers, terwijl huismussen de pluizige zaadhoofden van Clematis tangutica-cultivars gebruiken.

De meeste clematissen hebben een vruchtbare, vochthoudende grond en volle zon nodig, maar er zijn ook soorten die schaduw verdragen. Ze hebben veel voedsel nodig, dus voeg veel organisch materiaal toe bij het planten en geef wekelijks kalimest in de zomer. Alle clematissen hebben ongeveer dezelfde plantbehoeften, maar moeten gesnoeid worden volgens hun snoeigroep.

Iedere week belangrijke tuinadviezen in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Er is zo’n grote verscheidenheid aan clematissen verkrijgbaar dat het belangrijk is dat je de juiste plant kiest voor de plek waar je hem wil laten groeien. Sommige clematissen, zoals Clematis montana, groeien extreem snel en krachtig en zijn geschikt om in korte tijd een lelijke muur of schuur te bedekken. 

Andere clematissen hebben een veel minder krachtige groeiwijze en zijn daarom geschikt om in potten te kweken. Kijk naar de groeiwijze op het etiket of variëteiten zoals Clematis ‘Blue Dwarf’, wat duidt op een minder krachtige groeiwijze.

Er zijn genoeg clematissoorten die geschikt zijn voor zon en schaduw, dus kijk ook hier op het etiket om te zien hoe geschikt je clematis is voor de plek die je in gedachten hebt.

Bedenk tot slot hoeveel zorg je aan je bosrank wil geven. Als je je clematissen graag jaarlijks snoeit, dan zijn clematissen uit groep 3 perfect voor jou. Als je het snoeien echter tot een minimum wil beperken, kies dan voor een plant uit groep 1 of groep 2.

Alle clematissen doen het het beste wanneer hun wortels in de schaduw staan en de bovengroei in de zon. In het algemeen doen de meeste clematissen het beter in tuingrond dan in potten. Als je clematissen in een pot kweekt, plant ze dan in turfvrije potgrond met extra grit of scherp zand.

De beste tijd om clematissen te planten is in de late lente of vroege herfst, wanneer de grond vochtig en warm is, maar niet te heet. Je kunt clematissen ook in de zomer planten, maar dan moet je ze vaker water geven om ze te helpen zich goed te vestigen. Vermijd het planten van clematissen in de winter.

Clematissen zijn geschikt voor verschillende plantlocaties. Minder sterke soorten zijn geschikt om tegen een hekwerk te laten groeien, terwijl je woekerende klimplanten zoals Clematis montana en Clematis jackmanii aan de voet van een grote muur of schuur kunt planten en begeleiden om deze te bedekken. Andere soorten zijn perfect om door bomen te klimmen en je kunt clematissen zelfs als bodembedekker laten groeien.

Als je bij het planten rekening houdt met de voorkeuren van de plant, heb je meer kans op succes.

Een uitgebreider stappenplan? Lees: Clematis planten: wanneer en hoe doe je dat

Clematissen zijn hongerige en dorstige planten. Geef regelmatig water bij droog weer en geef vlak voordat ze gaan bloeien voeding met een hoog kaliumgehalte, zoals tomatenvoeding. Dit is extra belangrijk als je clematissen in potten kweekt. De voeding moet een gezonde groei van bloemen stimuleren.

Overweeg je gekochte bosrank na aanschaf terug te snoeien tot zo’n 15 centimeter, voordat je hem in de grond zet. Daar wordt de plant sterk van, en bovendien zal hij dan bossiger groeien. 

Clematissen zijn verdeeld in drie snoei-groepen.

Clematissen uit groep 1 bloeien op hout dat het jaar ervoor is gegroeid. Ze hoeven helemaal niet gesnoeid te worden. Sterker nog: snoei je dit zogenoemde tweejarige hout van vorig jaar weg, dan zal de plant niet bloeien.

Clematissen uit groep 2 bloeien ook op de groei van het vorige jaar en moeten in februari licht gesnoeid worden. Verwijder simpelweg beschadigde of zwakke stengels om plaats te maken voor verse groei. Snoei vervolgens andere stelen tot net boven het sterkste en hoogste knoppenpaar. Als je te hard terugsnoeit, verlies je een jaar aan bloemen.

Clematissen uit groep 3 bloeien op de groei van het huidige seizoen. Snoei planten flink terug in het vroege voorjaar, voordat de groei begint. Snoei planten terug tot net boven een gezonde knop op ongeveer 30 cm van de grond. Als je clematissen uit deze groep niet snoeit, eindig je met een wirwar van stengels met bloemen die alleen helemaal bovenaan de plant groeien.

De Engelsen hebben een handig rijmpje om na te gaan of je je bosrank moet snoeien of niet: “If it flowers before June, don’t prune.”

Lees meer over bosranken snoeien: Clematis snoeien: wanneer en hoe doe je dat?

Wil je meer clematissen in je tuin? Dan kun je ze prima zelf vermeerderen.

Eind mei of begin juni is een goede tijd om stekken te nemen van clematissen. Clematis stekken is het makkelijkst via bladknopstekken. Lees: Clematis stekken: zo maak je snel meer clematissen

Clematissen kun je aan het eind van de zomer of het begin van de herfst vermeerderen door de plant af te leggen. Hiervoor neem je gewoon een laagblijvende stengel en die steek je in de grond. Lees hoe je dit precies aanpakt: Clematis afleggen: een stappenplan

Groeit en bloeit jouw clematis niet zoals je verwacht? Kijk dan of je de onderstaande dingen herkent.

De verwelkingsziekte bij clematis zorgt ervoor dat clematissen zonder aanwijsbare reden plotseling afsterven. Soorten met grotere bloemen worden het vaakst aangetast. Het is gemakkelijk te herkennen omdat de planten snel verwelken. Deze ziekte is een schimmelziekte. Snoei alle aangetaste stengels weg, maar gooi ze niet op de composthoop. Verbranden is een manier om de ziekte niet te verspreiden. Ontsmet je snoeischaar, zodat je de schimmel niet overbrengt op andere planten.

Clematis is gevoelig voor een aanval van oorwurmen, die gaten kauwen in de bloemblaadjes. Deze schade is alleen cosmetisch en niet schadelijk voor de plant. Als je echt bezorgd bent, kun je oorwurmvallen maken door een stok van een meter lang in de grond naast de plant te duwen. Vul een bloempot met stro en plaats deze omgekeerd bovenop de stok. Oorwurmen zullen dit overdag als schuilplaats gebruiken, zodat je ze kunt vangen en verplaatsen.

Konijnen, muizen, slakken en naaktslakken kunnen ook een probleem zijn. Bescherm jonge planten om ze een goede start te geven.

Deze clematis-soorten zijn echte aanraders.

Deze soort heeft reusachtige, dubbele lichtpaarse bloemen in mei, juni en september. Deze grootbloemige bosrank wordt zo’n 3 meter hoog.

Gestreepte, roze en bleeklila bloemen van mei tot en met juni. Eén van de beste clematissen voor schaduw. Hoogte: 3 meter

Deze bergclematis bloeit in mei en juni met enkele bloemen bestaande uit vier bloemblaadjes. Hoogte: 6 meter.

Deze populaire oude clematis met hemelsblauwe bloemen bloeit in juli tot september. Hoogte: 3 meter.

Kleine, klokvormige roze-gele bloemen in de late zomer, gevolgd door prachtige pluizige zaadhoofden. Hoogte 2,5 meter.

Wil je de bloei van je clematis spreiden door het jaar? Dit artikel kan je helpen: Kies je clematis: met deze bosranken bloeit je tuin het hele jaar