Complete plantengids: rozen

Over rozen raak je niet snel uitgepraat, want deze plant is ontzettend veelzijdig. Veel of weinig geur, van klein rozenstruikje tot metershoge klimroos, langbloeier of eenmalige show, bestuivers lokken en natuurlijk heel veel kleur: met de roos kun je alle kanten uit.

De meeste rozen staan het liefst in de volle zon, in voedselrijke, vochtige maar goed drainerende grond. Het is dan ook een erg geschikte plant voor bijvoorbeeld kleigrond, mits de afwatering goed is.

Iedere week handige tuintips en inspiratie in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Er zijn veel soorten rozen en alleen al in het wild komen er zo’n 300 soorten voor. Ze zijn al duizenden jaren geliefd om hun schoonheid en geur. Oorspronkelijk werd vooral gekweekt met de Rosa gallica (de Franse roos), maar toen rond 1800 de Rosa chinensis werd ingevoerd, ontstonden de eerste hybriden.

Door te blijven kruisen hebben we tegenwoordig een overvloed aan rozensoorten: theebybriden, ramblerrozen, klimrozen, rozen op stam, floribunda’s en nog veel meer. De oorspronkelijke wilde soorten worden ook wel botanische rozen genoemd.

Struikrozen en Engelse rozen zijn verkrijgbaar in heel veel formaten en kleuren. Sommige soorten worden tot wel twee meter hoog. Meestal zijn struikrozen sterk en gezond, en doorbloeiende soorten zorgen voor kleur wanneer andere struiken klaar zijn met bloeien. Plant ze in een gemengde border, grote pot of in een rozentuin.

Wil je zorgen voor meer hoogte in je tuin maar niet een te snelle groeier neerzetten, kies dan voor een klimroos. Klimrozen of leirozen zijn in alle populaire rozencategorieën te vinden, zoals theehybriden, bourbonrozen en Engelse rozen. Je hebt de keuze uit gevuldbloemig enkelbloemig, stekelloos of met doornen, en verschillende geuren. Klimrozen klimmen niet uit zichzelf – leid ze dus zelf langs muren, schuttingen, over pergola’s of rozenbogen.

Ramblerrozen worden vaak verward met klimrozen, maar ze groeien veel sterker. Ze dragen eenmalig een adembenemende hoeveelheid bloemen, meestal in juni, gevolgd door kleurrijke rozenbottels. Doordat ramblers snel groeien, hebben ze veel ruimte nodig. Je kunt ze in een boom laten klimmen of over een muur laten hangen. Je kunt ze ook perfect gebruiken om een onooglijk schuurtje te verbergen.

De kleinblijvende patiorozen zijn heel geschikt om in potten te kweken. Ze zijn compact en doen het beter in lichtere gronden dan de meeste andere rozensoorten. Patiorozen leven niet zo lang als andere soorten, maar ze zijn gemakkelijk en blijven compact als je ze elk voorjaar hard snoeit.

Rozen die de bodem bedekken hebben een rankende of hangende groeiwijze. Ze zijn ideaal om in een pot te kweken, vooraan in een border of in een schuin aflopende border. Veel bodembedekkende exemplaren zijn moderne cultivars en hebben een goede resistentie tegen ziekten. Als je ze de juiste omstandigheden biedt, kunnen ze bovendien onkruid onderdrukken.

De vele verschillende soorten hebben allemaal hun eigen voordelen en er is dus altijd wel een roos te vinden die past in jouw situatie.

Meer lezen: Welke roos past in jouw tuin? Zo kies je de juiste soort

Rozengeur is gekoppeld aan zo veel romantiek en poëzie dat je haast zou vergeten dat die geur helemaal niet voor ons bedoeld is. Het enige doel van al die geuren? Bestuivende insecten lokken! Dit is ook de reden dat een half geopende bloem die net gereed is voor bestuiving vaak intenser ruikt dan een volledig geopende bloem. Over het algemeen geuren Engelse en historische rozen het sterkst, maar er zijn nog veel meer geurtoppers. Let wel: niet elke roos die lekker geurt is geschikt als snijbloem. 

Meer lezen:

Rozen met kale wortels kun je planten tussen november en maart. Zijn de planten in potten gekweekt, dan kun je in principe het hele jaar uitplanten.

Je kunt in pot gekweekte rozen in principe het hele jaar uitplanten, maar de beste tijd is in het najaar, wanneer de grond nog warm en vochtig is.  De planten hebben dan nog tijd om aan te slaan voor ze in winterrust gaan. In het voorjaar komen ze weer tot leven en groeien dan snel.

Meer lezen: Rozen uit pot planten: ga ermee aan de slag in de herfst

Rozen met kale wortel ofwel wortelgoed is alleen te koop wanneer de planten in rust zijn, vanaf eind herfst en in de winter. Ze zijn vaak goedkoper dan hun tegenhangers in potten. Kalewortelrozen worden, zoals de naam al aangeeft, zonder grond geleverd. Je plant ze uit zodra je ze ontvangt en ze zullen meteen gaan groeien zodra de temperatuur in het voorjaar omhoog gaat.

Meer lezen: Zo plant je een roos met kale wortel

Rozen zijn hongerige planten, dus het is belangrijk dat je ze goed bemest. Verwijder daarnaast in de zomer regelmatig de verwelkte bloemen van doorbloeiende soorten om de aanmaak van nieuwe bloemen te stimuleren.

Bemest je plant elk voorjaar met een organische mest, zoals kippenmest, of een speciale (biologische) rozenmest. Herhaal dit in de zomer na de eerste bloei. Mulch elk voorjaar het liefst met een goed verteerde mest, zodat de bodem meer vocht vasthoudt en voldoende voedingsstoffen krijgt. Ook onderdrukt het onkruid.

Geef je roos gedurende de zomer eenmaal per week een flinke sloot water, maar giet niet op het blad of op de bloemen.

Meer lezen: Rozen verzorgen in de herfst: dit moet je allemaal doen

Veel rozen zijn heel tevreden in een pot. Maar potrozen hebben wel een eisenpakket. Kies om te beginnen een soort die zich in een pot thuis voelt. Ramblerrozen vallen dus af, maar kleinere struikrozen kunnen prima. Kies een grote, diepe pot met een diameter van minstens 50 cm en houd de wortels koel en vochtig. Zeker in de zomer moet je dus regelmatig water geven. Voed je potrozen bovendien regelmatig.

Meer lezen: Zo houd je je rozen in potten gezond

Snoei rozen elk jaar om ze gezond te houden, hun vorm te verbeteren en een betere bloei te krijgen. Het is mede afhankelijk van het type roos wanneer en hoe je ze precies snoeit. Over het algemeen geldt dat je rozen snoeit tussen december en maart. Alleen ramblerrozen snoei je niet in de winter, maar juist in de zomer, meteen na de bloei.

De basisprincipes zijn steeds hetzelfde. Snoei je hard terug, dan zal de plant ook hard teruggroeien. Licht snoeien resulteert in scheuten die minder snel teruggroeien. Een andere basisregel is terug te snoeien tot een oog dat van de struik af gericht is. Dat voorkomt dat de plant te dicht groeit. Verwijder ook takken die over elkaar schuren, te dicht op een andere tak zitten, of dode en zieke takken.

Meer lezen: Wanneer moet je rozen snoeien? Dit zijn de belangrijkste regels

Wil je een roos vermeerderen, probeer hem dan zeker te stekken. Dat kan op meerdere momenten in het jaar. 

De beste resultaten haal je waarschijnlijk met zomerstekken. Kies bij voorkeur takjes van potlooddikte net onder een verwelkte bloem.

Meer lezen: Ontdek je stekje: alles wat je moet weten over planten stekken

Je kunt veel planten uitstekend combineren met rozen. Klimrozen vormen bijvoorbeeld een geweldige combinatie met clematis. Ramblers kun je in een grote boom leiden. Patiorozen staan mooi tussen veel andere potplanten, terwijl struikrozen het in een gemengde sierborder goed zullen doen, bijvoorbeeld naast kattenkruid (Nepeta), lavendel en andere vaste planten.

Rozen zijn geweldige planten, maar ze krijgen regelmatig te maken met problemen. Ziektes die veel voorkomen bij rozen, zijn meeldauw en sterroetdauw (foto). Dit zijn schimmelziekten die vaker voorkomen bij planten met vrij dorstige wortels. Hoe meer vocht de grond rond de wortels kan vasthouden, hoe kleiner de kans dat je planten ten onder gaan aan deze schimmels. Ook hebben de planten vaak last van ongedierte, zoals bladluizen en bladrollers, al zijn ze niet allemaal even schadelijk.

Meer lezen: Zo herken (en bestrijd) je ziektes en plagen bij rozen