Gardeners’ World 12/2024
Kerst uit eigen tuin
Cover van

Dahlia

Dahlia
Dahlia 'Café au Lait'.
Type: Knol
Kenmerken: Bloem, Knol
Jan
Feb
Maa
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Zaaien
Planten
Bloei
Oogsten
Vermeerderen
Snoeien
Dahlia 'Café au Lait'.

Dahlia’s zijn fascinerende planten. Uit een bruine, aardappel-achtige knol kan in één tuinseizoen een enorme plant groeien, die de meest fantastische bloemen voortbrengt. Alles wat je over de dahlia en de verzorging van dahlia’s wil weten, lees je in dit artikel.

Er zijn dahlia’s in bijna elke denkbare kleur, van pastel tot warm en felgekleurd. Ook qua vormen is er voor iedereen wat wils: van kleine bolletjes tot bloemen zo groot als dinerborden (die heten dan ook toepasselijk dinner plate-dahlia’s). Ze zijn perfect om kleur te geven aan je borders en passen in elke tuinstijl. Bovendien zijn het fantastische plukbloemen: hoe meer je plukt, hoe meer bloemen de plant aanmaakt.

Ook de plant zelf bestaat in verschillende formaten. De dwergvariëteiten lijken op perkgoed, compacte varianten doen het goed in potten, en boomdahlia’s kunnen wel vijf meter hoog worden.

De beste standplaats voor dahlia’s

dahlia zaaien
Dahlia ‘Wishes and Dreams’

De beste tips voor je dahlia’s?

Schrijf je gratis in voor de wekelijkse nieuwsbrief:

Ontvang elke week de handigste tips, verse tuininspiratie en speciale aanbiedingen.

Dahlia’s kwamen in Europa terecht door de Spanjaarden, die ze meenamen uit Centraal-Amerika. Dat verklaart waarom ze van zon houden. Dahlia-knollen zijn kwetsbaar en hebben bescherming nodig in de winter. Afhankelijk van de grond waarop je tuiniert, is het aan te raden om dahlia-knollen uit de grond te halen als de eerste vorst komt, en ze vorstvrij te laten overwinteren.

De beste standplaats voor dahlia’s is op een zonnige, beschutte plek. Sterker nog: geef ze zoveel zon als mogelijk.

Dahlia’s houden van vruchtbare en vochtige grond, die wél goed water doorlaat. Het is aan te raden de grond te verbeteren met compost, aangezien dat vocht vasthoudt. Ga je dahlia’s op kleigrond kweken, dan is het verstandig om grit of brekerzand toe te voegen aan het plantgat. Dahlia’s houden niet van natte voeten: als er water blijft staan, bestaat de kans dat de knol gaat rotten.

De hogere soorten kunnen ondersteuning gebruiken.

Tip! Wij raden de mestcompost en tuinaarde-compost van Bio-Kultura aan.

Dahlia’s voor insecten

openbloemige dahlia met bij

De meeste dahlia’s zijn niet aantrekkelijk voor insecten. De bloemen zijn vaak zo gevormd, dat bestuivers niet bij de nectar kunnen komen. Daarom zijn wij fan van openbloemige dahlia’s: die zijn wél nuttig voor insecten.

Wanneer dahlia planten

dahlia planten ondiepe bak

Dahlia’s kun je na half mei (IJsheiligen) rechtstreeks in de grond planten. Als het voor die tijd al niet meer gaat vriezen, kun je je dahlia’s ook al wel iets eerder uitplanten – maar dan moet je het wel heel zeker weten.

Dahlia’s voortrekken

Wil je eerder aan de slag met je dahlia’s, dan kun je ze in april alvast binnen oppotten. Dat wordt ook wel voortrekken genoemd. Op die manier zullen de ogen al scheuten gaan ontwikkelen. Het voordeel hiervan is dat je dan halverwege mei grote planten hebt en dus eerder bloemen. Ook zullen slakken minder snel van de grotere planten snoepen, dan van opkomend groen.

De scheuten kun je ook gebruiken om te stekken. In dat geval kun je je knollen al eerder uit hun winterrust halen: zelfs al eind januari, begin februari.

Dahlia bollen of knollen?

Wij krijgen vaak de vraag van lezers: ‘Hoe moet ik mijn dahlia bollen planten?’ Eerst een kleine uitleg: een dahlia heeft geen bollen, maar knollen. Een bol bestaat uit allemaal lagen, zoals een bloembol. De stengel en bloem komen vanuit het midden van de bol. Knollen zijn gezwollen stengels of wortels. Stengels ontstaan uit de knoppen of ‘ogen’.

Dahliaknollen planten

Na IJsheiligen is het zover: je knollen of voorgetrokken dahlia’s mogen de grond in! Voor je ze gaat poten, is het slim om stokken in de grond te steken, die je later als ondersteuning kunt gebruiken voor je planten.

Heb je dahlia’s voorgetrokken, en ga je ze nu uitplanten? Zorg dan eerst dat ze afgehard zijn. Dat betekent dat je ze gedurende een week steeds iets langer buiten zet (en daarna weer naar binnen haalt). Op die manier wennen ze aan de buitenlucht.

Om je dahlia’s te planten, is het van belang om grote plantgaten te graven. Ze mogen wel twee keer zo breed zijn als de dahlia-knollen. In het plantgat kun je vervolgens een laag compost, potgrond of oude mest toevoegen. Daarna kun je je dahlia’s uitplanten. Leg de knol voorzichtig in het gat met de oude stengel (van vorig jaar) naar boven.

Ga je een voorgetrokken dahlia uitplanten? Geef de plant dan eerst wat water, zodat je hem makkelijker (voorzichtig!) uit z’n pot kunt halen. Zet de knol ongeveer 5 tot 8 centimeter onder de bodem. Het restant van de oude stengel mag wel boven de grond uit komen.

dahlia's planten hoe diep

Dahlia verzorging

Hoeveel verzorging dahlia’s nodig hebben, ligt een beetje aan je eigen voorkeur, en de plek waar je je dahlia’s kweekt. Slakken zijn bijvoorbeeld dol op het jonge blad, dus het kan een hele klus zijn om deze veelvraten uit je tuin te weren. Valt er weinig regen of kweek je dahlia’s in potten, dan zul je regelmatig water (en voeding) moeten geven. En door regelmatig bloemen weg te knippen, stimuleer je de aanmaak van nieuwe bloemen.

Dahlia’s toppen

Het klinkt een beetje eng, maar is een aanrader als je graag een vertakte dahlia wil: de top van je plant eruit halen. Dit doe je als de plant zo’n 20 tot 50 centimeter hoog is. Knip de middelste scheut dan terug tot op een bladpaar. Het resultaat is dat de plant zich daar zal vertakken, en meer bloemen zal geven.

Dahlia’s koppen

dahlia's verzorgen koppen

Een dahlia kan tot de eerste nachtvorst bloemen geven. Hiervoor is het heel belangrijk dat je dode bloemen weghaalt, ook wel koppen genoemd. Op die manier zal de plant geen energie hoeven steken in het ontwikkelen van zaden, maar juist in nieuwe bloemen. Knip ook naar hartenlust bloemen voor op de vaas.

Dahlia bemesten

Voeding is niet noodzakelijk om dahlia’s te kweken, zeker niet als je het plantgat al hebt verbeterd met compost of oude stalmest. Maar merk je dat je plant toch meer nodig heeft, dan kun je bijmesten met een voeding voor tomaten.

Moet je dahlia’s uit de grond halen om te overwinteren?

Dahlia delen kale knol

Of je dahlia-knollen uit de grond haalt om ze te beschermen tegen vorst, is heel afhankelijk van de locatie waar je tuiniert. Een beschutte stadstuin op zandgrond geeft je dahlia’s veel overlevingskansen. Mulch goed rondom de dahlia, en bescherm met een flinke laag blad of stro tegen vorst.

Tuinier je echter op een wat minder beschutte plek, of op een grondsoort die water niet goed doorlaat (zoals klei)? Dan is de kans op bevriezen of rotting groter.

Let er bij het opgraven op dat je de knol niet beschadigt. Gebruik bijvoorbeeld een riek, maar steek die ruim rondom de plant in de grond.

Dahlia’s vermeerderen

pot met dahlia en cosmea

Dahlia’s kun je op drie manieren vermeerderen: door ze te stekken, door ze te delen of ze te zaaien. Alleen bij stekken en delen krijg je precies dezelfde plant terug. Als je je dahlia zaad laat zetten, en die zaden vervolgens zaait, is het door kruisbestuiving een verrassing wat voor dahlia eruit groeit.

Dahlia stekken

Het stekken van een dahlia is erg gemakkelijk. Je kunt van één knol al snel vijf nieuwe planten maken. Volg simpelweg dit stappenplan:

  1. Stop je knol in een ondiepe bak of pot met potgrond, geef water en zet op een lichte plek. Na een paar weken ontstaan scheuten.
  2. Als een scheut ongeveer 8 centimeter lang is, kun je hem stekken. Snijd zo dicht mogelijk tegen de knol af.
  3. Verwijder de onderste bladeren, nijp de groeitop af en (optioneel) doop de onderkant in stekpoeder.
  4. Zet de stek in een klein potje met potgrond en bedek met een plastic zak of zet in een kweekkasje. Til het deksel of het zakje dagelijks op, om de potjes te luchten. Zodra de stekken wortels hebben ontwikkeld, kun je ze verpotten.

Dahlia’s delen

dahlia delen ogen herkennen

De dahlia-knol die je in de grond stopt, vermeerdert zich in het groeiseizoen. Er groeien extra knollen aan, waardoor je een extra grote knol krijgt. Je kunt die grote knol volgend seizoen weer in de grond stoppen, maar je kunt hem ook delen. Dat kan op twee momenten: in de herfst en in de lente.

Bij het delen van de knollen is het belangrijk om de ogen te kunnen vinden: de plek waar nieuwe scheuten uit komen. Elk deel moet minstens één oog hebben. Meestal kun je in het voorjaar beter zien waar de ogen zitten, omdat ze dan al wat ‘actiever’ zijn.

Dahlia zaaien

dahlia's zaaien

Al vanaf eind januari kun je dahliazaden zaaien. De plantjes zijn dan half tot eind mei klaar om uitgeplant te worden. Dahliazaden kun je kopen, maar je kunt ze zelf ook oogsten van je eigen dahlia’s.

Problemen bij dahlia’s oplossen

dahlia primrose dian gal ziekte

Het is helemaal niet zo moeilijk om dahlia’s te kweken. Toch kan er nog best veel fout gaan. Zo kunnen je dahliaknollen rotten als ze lang vochtig blijven. Dat geldt in de grond, maar ook als je ze voor de winter vorstvrij opslaat. Controleer regelmatig je knollen om te voorkomen dat een rot onderdeel de rest aansteekt.

Naast rot kan ook uitdroging een probleem zijn. Bewaar je knollen niet te warm, en wees niet te nauwkeurig met schoonmaken. Een beetje aarde rondom de knol kan uitdroging voorkomen. Al moet je wel goed opletten dat je de knol (op z’n kop) laat drogen voordat je hem naar z’n winterberging brengt.

Gal bij dahlia

Het probleem ‘gal’ is helaas niet op te lossen, en ook maar deels te voorkomen. Deze besmettelijke ziekte veroorzaakt wildgroei. Zodra je het ziet bij dahlia’s, moet je de knol (en de grond) direct wegdoen. Voorkom dat je knol beschadigd raakt, want de bacteriën die gal veroorzaken, komen de plant binnen door een wond.

Slakken

bloeiende dahlia's

Slakken zijn dol op verse dahlia-scheuten! En met een beetje pech eten ze ook van oudere planten. Heb je veel last van slakken, dan is het slim om je dahlia’s voor te trekken, zodat ze iets minder aantrekkelijk zijn voor slakken als je ze uitplant. Verder kun je aan de slag met biervallen, slakkennet, kopertape of, in ernstige gevallen, aaltjes die een natuurlijke vijand zijn van slakken.

Ook kunnen dahlia-planten last krijgen van oorwormen, bladmineerders, luizen en de bladvlekkenziekte.

Soorten dahlia’s

Dahlia’s bestaan in allerlei kleuren en vormen. Soms kun je je haast niet voorstellen dat de soorten dahlia’s allemaal dezelfde typen bloemen zijn.

Enkelbloemige dahlia’s

dahlia geel openbloemig

Hoewel dahlia’s met name bekend staan om de enorme en dramatische bloemen, bestaan er ook enkelbloemige soorten. Deze zijn als enige waardevol voor insecten, omdat insecten bij deze soorten goed in het hart kunnen komen. Van enkelbloemige dahlia’s kun je heel goed zaden oogsten – als je ze volgend jaar zaait, weet je nooit zeker welke soort dahlia je krijgt, omdat ze niet zaadvast zijn. Populaire variëteiten van openbloemige dahlia’s zijn ‘Hartenaas’, ‘Waltzing Mathilda’ en ‘Sweetheart’.

Cactusdahlia’s

dahlia voortrekken

Cactusdahlia’s hebben over het algemeen smalle en puntige bloemblaadjes. Alsof ze erg scherp zijn – zoals de naalden van een cactus.

Pompondahlia’s

pompondahlia
Dahlia ‘Aurora’s Kiss’

Pompondahlia’s zijn kleine bolletjes waarvan de bloemblaadjes strak in het gelid staan. Ze zijn met hun ronde vorm vaak een mooie toevoeging aan plukboeketten.

Baldahlia’s

baldahlia
Dahlia ‘Sylvia Orange’

Deze soorten dahlia’s hebben dezelfde vorm en uitstraling als pompondahlia’s, maar zijn net een tikje groter.

Dinnerplate-dahlia’s

Dahlia 'Café au Lait'.
Dahlia ‘Café au Lait’.

De naam van dit type dahlia spreekt tot de verbeelding: ze zijn zo groot als dinerborden. En dat is niet overdreven, sommige dahliabloemen kunnen echt gigantisch worden. Heel bekend is de Dahlia ‘Café au Lait’ en Dahlia ‘Penhill Watermelon’.

Er zijn natuurlijk nog veel meer dahlia-soorten. Om er nog een paar te noemen:

  • Semi-cactusdahlia’s
  • Waterleliedahlia’s
  • Anemoondahlia’s
  • Decoratieve dahlia’s
  • Halskraagdahlia’s

Mooie dahlia’s om te kweken

Er zijn ontelbaar veel dahlia’s. In dit artikel kwam je een heleboel soorten tegen, dit zijn nog een paar andere aanraders.

‘Totally Tangerine’

dahlia totally tangerine
Foto: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0

‘Waltzing Mathilda’

dahlia waltzing mathilda is een enkelbloemige dahlia, goed voor bijen.

‘Hartenaas’

dahlia hartenaas openbloemig

Dit artikel is geschreven door de onafhankelijke redactie van Gardeners’ World. Het bevat gesponsorde links en wij ontvangen hiervoor een vergoeding. Hierdoor kunnen we je ook in de toekomst blijven voorzien van de beste tuintips en stap-voor-stap uitleg zodat je tuin er het hele jaar prachtig bijligt.

Lees meer over dahlia’s:

Magazine

Magazine van Gardeners’ World 12/2024

Gardeners’ World 12/2024

Kerst uit eigen tuin

€ 6,99

Lees artikelen