Klimaatbestendig tuinieren in 2023: dit kun je nu al doen

Zachte, natte winters en warme, droge zomers en meer extremen: het veranderende klimaat vereist dat we onze tuinier-gewoonten aanpassen en klimaatbestendig tuinieren.

Het weer in de Lage Landen is altijd al onvoorspelbaar geweest. Maar het klimaat is aan het veranderen. Een van de meest zichtbare gevolgen hiervan is dat het weer extremer wordt. Temperatuurrecords sneuvelen in de zomer, wekenlang valt er in meerdere regio’s geen druppeltje regen. En waar wel regen valt, komt er soms zoveel tegelijk naar beneden dat het leidt tot overstromingen.

Is er iets dat we in onze tuinen kunnen doen om de gevolgen van de klimaatverandering te verzachten? Jazeker! De volgende dingen kun je nu al allemaal doen om het komende tuinseizoen op alles voorbereid te zijn.

Inheemse planten en bomen zoals vingerhoedskruid, sleutelbloemen, Gelderse roos en taxus kunnen over het algemeen beter omgaan met het grillige weer dan veel niet-inheemse soorten. Zet dus zoveel mogelijk inheemse planten neer. Maar misschien nog wel belangrijker: kies niet slechts één soort. Een tuin met meer biodiversiteit kan beter tegen een stootje.

Planten die droogte goed verdragen, zoals zonneroosje, Agapanthus en lavendel, hebben minder water nodig om te overleven. Zeker als je op zandgrond woont, kan het de moeite waard zijn om enkele dorstige planten te vervangen door droogte-tolerante soorten. Een gazon kun je vervangen door sedum, tijm of een bloemenweide.

Helaas kun je in de winter de regentonnen niet vullen, want bij vorst kunnen gevulde tonnen kapotvriezen. Maar zodra het weer kan, is het verstandig om zoveel mogelijk regenwater op te vangen voor droge perioden. Installeer zoveel regentonnen als maar kan en liefst zo groot mogelijk. Bij droogte ben je sneller door je water heen dan je denkt!

Wil je toch in de winter regenwater opvangen, dan is een ondergrondse watertank een mogelijkheid. Maar dat is wel een forse investering, van honderden tot duizenden euro’s. Maak voor jezelf de afweging of je dat de moeite waard vindt.

Wind kan planten schade toebrengen doordat hun wortels losgewrikt worden. En bij warm weer zorgt wind ervoor dat planten nog sneller uitdrogen. Bescherm je tuin dus tegen wind door een heg te planten. Doordat ze wel nog steeds wat wind doorlaten, zorgen ze voor een betere luchtcirculatie en beschermen ze je planten tegen de ergste wind. En in tegenstelling tot schuttingen zullen ze niet zo makkelijk omwaaien.

En kies je voor een gemengde, inheemse haag, dan lok je bovendien veel meer diersoorten naar je tuin die je helpen om plagen in toom te houden.

Hoewel alle planten vervuilende deeltjes zoals roet en stikstofdioxide opnemen, absorberen sommige planten – zoals vrouwenmantel, klimop en muurbloemen, dit meer dan andere. Laat dergelijke planten tegen muren, hekken of trellissen groeien en omring je tuin of terras ermee om de effecten van vervuiling te verzachten.

Klimaatverandering zorgt ervoor dat de temperaturen minder betrouwbaar zijn. Milde winters kunnen bijen en andere bestuivers al hun winterslaap halen wanneer er nog weinig bloeit. Daarom is het belangrijk dat je zo vroeg en zo lang mogelijk bloeiende planten in je tuin hebt. Er is dan altijd wel een voorraadje nectar en stuifmeel te vinden om de diertjes te voeden.

Meer lezen: Help vroege bijen en hommels in het voorjaar met deze vroegbloeiers

Verharding, zoals tegels en vlonderterrassen, zorgt ervoor dat het regenwater niet snel genoeg de grond in kan lopen. En dat verhoogt de kans op wateroverlast, want de regenpijpen en de riolering kunnen maar een beperkte hoeveelheid hemelwater afvoeren. Begroeide grond kan de grootste hoeveelheid water absorberen. Nog een voordeel: minder verharding en meer groen houdt je tuin in de zomer koeler.

De beste airco’s zijn nog altijd bomen, die met hun bladerdak zorgen voor schaduw en meer koelte. Hitte-eilanden in buurten met veel bestrating kunnen ’s zomers vele graden warmer zijn dan hun omgeving. Plant liefst bladverliezende bomen, zodat er ’s winters meer licht in je tuin valt, terwijl jij en je planten in de zomer beschermd worden tegen de felle middagzon. In de herfst kun je van het gevallen blad bovendien bladaarde maken.