10 manieren om je tuin klimaatproof te maken

Hitte, droogte, plensbuien … Het weer wordt door de klimaatverandering steeds wispelturiger. Een klimaatbestendige tuin kan echter tegen een stootje – wat de weergoden ook in petto hebben. Wat moet je daarvoor doen?

Doordat het klimaat steeds dynamischer wordt, wordt het weer alsmaar extremer. De afgelopen jaren werden dan ook al heel wat records gebroken – van temperaturen boven de 40 graden tot zware buien en windhozen. Door je tuin klimaatproof te maken, kan je tuin beter met veranderingen omgaan.

Met deze aanpassingen redt je tuin zich in vrijwel elke situatie:

Tegels en bestrating worden heet in de zon. Zelfs binnen steden zie je dat groene wijken vele graden koeler zijn dan de meer bestrate wijken. Het gevolg: hitte-eilanden waar de temperaturen langer hoog blijven. Haal dus waar mogelijk tegels weg en zet er planten in.

Een gelaagde beplanting van bomen, struiken en vaste planten zorgt voor een micro­klimaat in de tuin. Ook gebouwen die zijn begroeid of omringd met groen worden beschermd tegen extreme hitte én kou. En dat kost jou minder energie om je woning te koelen of te verwarmen.

Zelfgekweekte groenten, kruiden en fruit, vers en vol met voedingsstoffen, zijn niet alleen goed voor ons, maar ook voor het milieu. Door seizoensgroenten uit eigen tuin te eten en alles wat je over hebt te conserveren of in te vriezen, verminder je het aantal voedselkilometers. Trouwens, ook het uit zaad opkweken van sierplanten is goed voor het milieu, omdat er dan minder planten van heinde en verre vervoerd hoeven te worden.

Het kost energie om ons leidingwater te zuiveren en naar onze huizen te pompen. Dus waarom zou je leidingwater verspillen aan planten? Koppel regentonnen aan alle regenpijpen van je huis, schuur en kas om zoveel mogelijk regenwater te verzamelen. Hoe minder leidingwater we met zijn allen gebruiken, hoe meer energie en drinkwater we besparen.

Met grind of andere poreuze bestrating kan regenwater de grond in zakken, waardoor er tijdens buien minder afstroming en over­stromingen ontstaan. Je kunt ook plantgaten in verharde delen maken, zodat regenwater daarin stroomt in plaats van het riool in. Het grondwater stijgt erdoor en daarmee ook de kans dat je planten toekomstige hittegolven kunnen overleven.

Tip: Diverse gemeenten bieden subsidies voor het aanleggen van geveltuinen. Controleer dus eerst of je daarvoor in aanmerking komt.

Een grote of middelgrote vijver in je tuin helpt om uitschieters in temperatuur te verminderen. Vergeleken met lucht warmt water langzamer op en koelt ook trager af. Daardoor is de atmosfeer rond een vijver gematigder. Tuiniers in de vorige eeuw wisten dit al en zetten waterbakken in hun kassen om ‘s zomers de lucht te koelen en ‘s winters de strengste vorst te weren.

Tuinafval recyclen tot compost en voor je eigen klimaatbestendige tuin gebruiken is het toppunt van duurzaamheid. Zelf compost maken betekent ook dat je minder potgrond in zakken hoeft te kopen. Potgrond bevat vrijwel altijd turf en de winning daarvan is erg slecht voor het milieu.

Vul bijvoorbeeld je potgrond in moestuinbakken jaarlijks aan met je eigen compost en de grond gaat veel langer mee. Verder kun je zelf bladaarde maken om in te zaaien. En zowel compost als bladaarde zijn goede materialen om je tuin mee te mulchen.

Als je de grond ongestoord laat en met organisch materiaal mulcht, boots je na wat er in bossen gebeurt met afgevallen herfstbladeren. Dit ’tuinieren zonder spitten’ vermindert de oxidatie van organisch materiaal. Hierdoor komt er minder CO₂ vrij en blijven de talloze micro-organismen behouden, die op hun beurt bijdragen aan de opslag van CO₂ in de bodem en die gezond houden. En mulchen heeft daarnaast nog veel meer voordelen.

In het licht van de klimaatverandering moeten we planten anders water geven en bemesten. Stikstofrijke voeding stimuleert zachte, groene aanwas die gevoelig is voor verlepping, zonne­brand en vorstschade, en ook voor ongedierte en ziekten. Maar kalium­rijke mest (zoals tomatenvoeding) maakt planten weerbaarder. Geef niet steeds kleine beetjes water, maar in één keer een flinke portie. Zo dwing je planten om dieper in de grond te wortelen en hoef je ze minder vaak water te geven bij droogte.

Bomen en struiken, en in zekere mate ook winterharde, kruid­achtige planten, absorberen CO₂ uit de lucht, slaan dat op en staan het via hun wortels af aan de grond. Zomerperkgoed daar­entegen wordt geplant en al snel weer vervangen door nieuwe tijdelijke plantjes. Het wordt ook vaak opgekweekt in verwarmde kassen die broeikasgassen uitstoten.

Planten in potten hebben meer water, mest en onderhoud nodig dan planten in de grond, die trouwens ook beter voor zichzelf kunnen zorgen. Het is duurzamer om planten in de grond te kweken. Als je geen tuin hebt, gebruik dan zo groot mogelijke potten, van minstens 50 cm hoog en diep.