Floriade: 6 duurzame ideeën om zelf in je tuin te gebruiken

Het ruisen van de wilgen vermengt zich met roepen van de koekoek en merel. Vlagen van gesprekken in allerlei talen komen voorbij, en af en toe klinkt het sluitergeluid van een telefoon waarmee een bezoeker foto’s maakt terwijl het grind onder zijn voeten knerpt. De geluiden in de tuin Wilde Weelde Stad op Floriade geven aan wat het doel van de tuin is: laten zien hoe mens en natuur in betere harmonie kunnen samenleven in een stad. 

Foto’s door Piet-Jan Lentjes.

Het is is druk in de spiraalvormige tuin aan de rand van het eiland Utopia. Niet per se met mensen, maar wel met vogels en insecten die af en aan vliegen. De borders bevatten een mix van bekende en minder bekende wilde planten, vertelt ontwerper Emiel Versluis van Vis à Vis Ontwerpers. “Plus cultuurvariëteiten van wilde planten, want dat kan heel goed in een stad.” Op deze manier is er in een lange periode nectar beschikbaar voor bestuivers en vinden vlinders en bijen waardplanten om hun eitjes op af te zetten. 

De tuin van vakgroep Wilde Weelde is ongeveer 1000 vierkante meter groot, met een doorsnede van 35 meter. De hoofdvorm van de tuin is een spiraal die symbool staat voor de kringloop. “De start van de spiraal is een composthoop. Want de bodem is de basis”, aldus Emiel. Ook kun je daar de ‘bodemschatkist’ openen, zodat je ziet welke organismen er allemaal in één kuub grond leven. “Dan kom je tegen de biljoenen aan.”

Vervolg je de spiraal, dan kom je langs de ‘voedselbank’, een golvende bank gemaakt van twee rijen gerecyclede grindtegels op hun zij. In openingen tussen de tegels ontstaat ruimte voor een moestuin. Snijbiet staat te pronken met haar mooie bladeren, naast rucola en bieslook. 

Water krijgt de voedselbank door waterspuwers aan de wand, het water druppelt vervolgens via kettingen (gemaakt van lepels van de kringloop) in de bedden. Van daaruit loopt het water door een traject in een tuin, waarna het uiteindelijk uitkomt in het midden van de spiraal: in een poel.

Hoe verder de spiraal richting de poel gaat, hoe meer je de beplanting ziet veranderen. Rondom de poel vind je een bloemrijk grasland. Dit zou een ideale berm zijn in een stad, waar je soms maar een smalle strook tussen verharding hebt. Ook dáár kun je (inheemse) vaste planten en één en tweejarige bloemen kwijt. Voor bewoners en voor de biodiversiteit. 

En dan sta je opeens met je gezicht naar het water, omzoomd door de ruisende wilgen en met je rug naar de Floriade-bezoekers. In de verte de ‘skyline’ van Almere, maar voor de oever eerst nog drijftillen: drijvende eilanden met bloeiende oeverplanten die niet alleen mooi zijn, maar ook het water zuiveren. 

Ook hierin zie je de combinatie tussen stad en natuur terug, zoals je die overal in de tuin ziet. De robuuste, stevige materialen zijn gebruik voor organische vormen, wat het een geborgen, maar toch open geheel maakt. Het laat zien hoe je van afgedankte spullen alsnog iets moois kunt maken. 

“90 tot 95 procent van het gebruikte materiaal is tweedehands”, vertelt Emiel. “We kregen bijvoorbeeld groot bouwkundig materiaal aangeboden, zoals rioolbuizen en duikers. We besloten die tussen boomstammen te stapelen, om doorkijkjes en opslagruimte te creëren in de stammenwand.”

Deze wand voor flora en fauna representeert een stadsmuur. Maar dan wel een die vol zit met nestgelegenheden voor insecten, vogels, vleermuizen en zoogdieren. Hoewel er nestkasten en een vleermuizentoren zijn, hebben dieren ook genoeg ruimte om zelf aan de slag te gaan. “We zagen dat een kwikstaartje een eigen nestje heeft gemaakt.” 

Heb je al een bezoek aan Floriade gepland? Neem dan dit advies van Emiel ter harte: “Ga zitten, en neem er de tijd voor om een tuin in je op te nemen. Pas na een tijdje word je er onderdeel van, hoor je vogels en zie je de insecten. Ga niet met de insteek om zoveel mogelijk te zien. Juist door minder te willen zien, zie je meer.”

Hoe kun je de elementen van Wilde Weelde in je eigen tuin toepassen?

Tegels eruit, groen erin? Heel goed idee. Maar wat te doen met die tegels? Weggooien is zonde. Maak er een golvende borderrand van. Doe inspiratie op bij de voedselbank van Wilde Weelde, waar twee golvende rijen boven elkaar ruimte bieden voor planten. 

Gebruik klinkers om een stapelmuur te maken, in plaats van korven met stenen erin. Houd ruimte tussen de klinkers voor grond en planten. 

Maak een erfafscheiding van op elkaar gestapelde boomstammen. Dat kan ook met kortere stammen. Of leg een stapel stammetjes in een onbenut hoekje. 

Laat regenwater niet in je riool lopen, maar laat het in de grond infiltreren of plaats een regenton.

Toch verharding in je tuin, zonder tegels? Ga voor open verharding, bijvoorbeeld door een stukje grond te vullen met omgedraaide lege bierflesjes.

Maak gebruik van het natuurlijke ecosysteem om plagen en ziekten tegen te gaan. Hang vogelhuisjes op, maak je borders bloemrijker (of verander je gazon in een bloemenweide).

Eens in de tien jaar vindt Floriade plaats: dé gigantische plek om groeninspiratie op te snuiven. Dit jaar laten meer dan 400 deelnemers hun nieuwste groene uitvindingen, oplossingen en toepassingen zien onder het thema ‘Growing Green Cities’. Na 9 oktober wordt het terrein in Almere omgebouwd tot de groene stadswijk Hortus. Het eiland Utopia, waar je onder andere Wilde Weelde vindt, wordt een stadspark en voedselbos voor deze nieuwe wijk. De Wilde Weelde-tuin krijgt het karakter van een bijentuin.

Wilde Weelde is een vakvereniging van Nederlandse bedrijven die milieubewust werken aan een natuurrijke omgeving. De hoveniers, kwekers, ontwerpers, boomverzorgers, adviseurs en leveranciers vormen een een netwerk met een ecologische visie.