10 botanische tuinen die je in de winter kunt bezoeken

Veel tuinen liggen er ’s winters onaantrekkelijk bij. Om je toch in dit seizoen onder te dompelen in een groene wereld en een winterdip in de kiem te smoren, kun je diverse (soms verrassende) botanische tuinen in de winter bezoeken.

Bezoek deze 10 inspirerende Nederlandse en Belgische botanische tuinen in de winter (in willekeurige volgorde) en ontdek duizenden planten van over de hele wereld:

Misschien denk je er niet meteen aan, maar Burgers’ Zoo in Arnhem is naast een dierentuin ook een officiële botanische tuin. Je vindt er dan ook een bijzondere verzameling planten. In de Bush vind je vijgen, gembers, drakenbomen, vanilleplanten, bamboes en nog veel meer moois. In de Bush is het ook ’s winters lekker warm en loop je tussen de tropische planten onder het genot van het geluid van talrijke vogels. Neem ook zeker een kijkje in de Mangrove en de Desert voor nog veel meer interessante plantensoorten – en dieren natuurlijk.

Adres: Antoon van Hooffplein 1, Arnhem

Natuurlijk mag de Hortus botanicus Leiden als oudste botanische tuin van Nederland niet onvermeld blijven. In 1590 kweekte Carolus Clusius hier de eerste tulpen van Europa – een bloembol waar Nederland tegenwoordig bekend om staat. Maar de Hortus is veel meer dan tulpen, want er worden heel wat nationale collecties beheerd, waaronder die van diverse orchideeën en vleesetende planten.

Meer weten? Rogier van Vugt, Hoofd Horticultuur van de Hortus botanicus Leiden, en plantenkenner Marieke van der Eerden delen in Gardeners’ World regelmatig hun uitgebreide plantenkennis. Veel van de planten die zij bespreken, vind je terug in de Hortus in Leiden.

Adres: Rapenburg 73, Leiden

In Hilversum, op een steenworp afstand van de vele tv-studio’s, ligt het Pinetum Blijdenstein. Een pinetum is een tuin die is gespecialiseerd in naaktzadigen – zaadplanten met onbedekte zaadknoppen, zoals coniferen – en dat is precies wat je in deze botanische tuin vindt. Er zijn wereldwijd ongeveer duizend soorten naaktzadigen en in het Pinetum vind je daarvan bijna 400, waaronder soorten die met uitsterven worden bedreigd. Voor slechtzienden is er een speciale geurroute, maar ook als je ogen goed zijn is dit leuk om te doen. Naast de vele coniferen vind je in de tuin ook nog een belangrijke collectie rhododendrons en allerlei soorten varens.

Adres: Van der Lindenlaan 125, Hilversum

Diep in het zuiden van Nederland vind je de Botanische Tuin Kerkrade, ontworpen door de beroemde Antwerpse tuinarchitect John Bergmans (1892-1980). In 1914 vluchtte hij naar Nederland, waar hij lange tijd de enige tuinarchitect beneden de grote rivieren was. Eén van ‘zijn’ tuinen die nog steeds bestaat is dus de Botanische Tuin van Kerkrade, dat vanwege het prachtige ontwerp een rijksmonument is.

Kenmerkend voor Bergmans zijn de vele doorkijkjes, en dat zie je hier terug. In de winter zijn de grote collectie naaldbomen, rododendrons en varens in de coniferenlaan erg interessant.

Adres: St. Hubertuslaan 74, Kerkrade

Terwijl de meeste tuinen in de winter in diepe rust zijn, is het in het Arboretum in Kalmthout een magische tijd. Kou en sneeuw deren de vele toverhazelaars (Hamamelis) namelijk niet. Zij laten in de winter hun gele, oranje en rode bloemen zien aan de kale takken en verspreiden wijd en zijd hun zoete geuren. Het is niet voor niets dat dit arboretum het wereldwijde cultivarstamboek voor toverhazelaars beheert. In 2023 vinden de jaarlijkse Hamamelisfeesten plaats van 5 januari tot 26 februari en kun je honderden bloeiende toverhazelaars bewonderen.

Adres: Heuvel 8, Kalmthout (B)

Niet ver van Brussel vind je de Plantentuin Meise, dat met 92 hectare een van de grootste botanische tuinen ter wereld is. Ongeacht wat de weergoden in petto hebben, kun je hier altijd terecht. In het Plantenpaleis ontdek je duizenden plantensoorten uit de grote vegetatiezones van de wereld. Zowel buiten als binnen en in de vele serres vind je het hele jaar door de meest uiteenlopende planten, van tropisch tot inheems.

Adres: Nieuwelaan 38, Meise (B)

Voor de nationale collectie primula’s moet je in Diergaarde Blijdorp zijn. En ook de reuzenwaterlelies moet je gezien hebben. Maar liefst honderd jaar lang, tot 1996, was Blijdorp recordhouder voor de waterlelie met het grootste blad (2,20 meter). En waar anders krijgen zaailingen de kans om op te groeien in een bedje met tuinaarde, leem en … olifantenmest?

Adres: Blijdorplaan 8, Rotterdam

De oudste botanische tuin van België, de Hortus Botanicus Lovaniensis, is beter bekend als de Kruidtuin van Leuven. In 1738 werd de tuin aangelegd door de universiteit van Leuven voor haar geneeskundestudenten. maar je kunt er tegenwoordig ook volop genieten als je geen medische carrière ambieert. In het enorme serrecomplex is ruimte voor vele kruidachtige planten, waterplanten, kruiden en allerlei (sub)tropische soorten. De toegang is bovendien gratis.

Adres: Naamsestraat 3, Leuven (B)

Ben je in het centrum van Antwerpen en wil je de drukte even ontvluchten, stap dan in de oase Den Botaniek. Ooit was dit de medicinale kruidentuin van het naastgelegen Sint-Elisabethgasthuis, maar inmiddels vind je er zo’n 2000 plantensoorten, onder andere met magnolia’s, cactussen en varens. De toegang is gratis.

Adres: Leopoldstraat 24, Antwerpen

In de beeldbepalende Drieklimatenkas van de Hortus Botanicus Amsterdam kun je de woestijn, tropen én subtropen in één dag doorkruisen. Elk gedeelte van de kas heeft zijn eigen klimaat met bijbehorende planten – van de eeuwenoude collectie palmen en cyadeeën tot cactussen en diverse Zuid-Afrikaanse planten. Bezoek ook de Vlinderkas met zijn vlinders die hier ronddartelen tussen de tropische planten.

Adres: Plantage Middenlaan 2A, Amsterdam