Tulpen: planten, verzorgen en handige tips

Wat zou het voorjaar zijn zonder tulpen? Deze opvallende bloembollen komen voor in allerlei kleuren en vormen, van gekarteld tot glad en van zachte pasteltinten tot intense kleuren. Of je nu een border wilt opfleuren of je pottentuin uitbreidt: door tulpen te planten in het najaar zorg je voor een kleurrijk voorjaar. Door je tulpen op de juiste manier te planten en te verzorgen, haal je het meeste uit deze mooie bloembollen!

Met verschillende kleuren tulpen maak je een bont feest van je tuin, maar behalve kleur en vorm zijn er nog meer verschillen. Je hebt verschillende soorten tulpen die bloeien op verschillende tijden. Zo zijn er vroege tulpen, middenseizoentulpen en late tulpen. Sommige vroegbloeiende soorten bloeien vanaf eind maart tot april, middenseizoen-bollen in april tot mei en laatbloeiende soorten in mei. Door verschillende soorten te mengen, kun je dan ook het bloeiseizoen verlengen. De bloeitijd van tulpen kan wel variëren afhankelijk van de weersomstandigheden.

Technisch gezien zijn tulpen meerjarig, maar bij veel variëteiten kun je ervan uitgaan dat ze één jaar bloeien zoals je verwacht. Daarna is het afwachten hoe ze opkomen.

Tip! Onderaan het artikel vind je voorbeelden van vroege, middenseizoen- en late tulpen.

Welke soort tulp je ook hebt, ze doen het allemaal goed op een zonnige, beschutte plek in goed doorlatende grond. Goede drainage verkleint de kans dat de bollen gaan rotten. Als je tulpen net achter vaste planten in een border plant, verbergt het loof van je vaste planten de bladeren van de tulpen en kun je de bladeren gerust laten afsterven zonder dat het erg opvalt.

Heb je zware kleigrond of zandgrond? Verbeter dan voor het planten de grond met veel goed verteerd organisch materiaal. Bij zware grond kun je ook wat tuingrind of grit in het plantgat gooien en dat door de grond mengen. Als alternatief kun je tulpen ook goed in potten kweken. Gebruik hiervoor turfvrije universele potgrond.

In principe kun je tulpenbollen planten vanaf half oktober, maar november wordt gezien als de beste tijd. Dit heeft ermee te maken dat koudere omstandigheden het risico op de schimmelziekte tulpenvuur verkleinen. Ben je in november nog niet aan planten toegekomen, dan is er ook geen man over boord. Tot december en zelfs begin januari kun je deze bollen planten en heb je goede kans dat ze nog in het voorjaar bloeien ook.

Iedere week dit soort tips in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Om mooie bloei te garanderen kun je elk jaar nieuwe tulpenbollen planten, maar sommige variëteiten bloeien meerdere jaren goed in je tuin. Plant je tulpenbollen op een diepte van minstens drie keer de hoogte van de bol, met de punt naar boven, zo’n 5 cm uit elkaar. Je vindt een handig stappenplan met tips in ons artikel over tulpenbollen planten.

Tip! Kies bij potten voor een soort met een drainagegat, zodat overtollig water kan weglopen en de bollen niet gaan rotten.

Voor het planten van tulpen in potten houd je dezelfde stappen aan als bij het planten in vollegrond. Wat je goed kunt doen in potten is tulpen combineren met andere voorjaarsbollen voor langere bloei, bijvoorbeeld door lasagnebeplanting toe te passen. Lees meer over deze manier van planten in ons artikel over bloembollenlasagne.

Om optimaal te genieten van je tulpen is het belangrijk om ze goed te verzorgen. Na het planten van je tulpenbollen hebben je bloemen niet veel nodig, maar een paar tips zijn goed om te weten voor het beste resultaat.

Bij tulpen is te veel water over het algemeen ‘gevaarlijker’ dan te weinig. Water geven kan iets nauwer luisteren bij tulpen in potten dan in vollegrond. Als de potgrond doorweekt raakt bij regenachtig weer kun je de pot tijdelijk verplaatsen naar een beschutte plek, zoals bij een schutting of muur of in een onverwarmde kas. Bij lange perioden van droogte tijdens de groei van de tulpen (wanneer je hun bladeren kunt zien), is het ook goed om de grond vochtig te houden. Een tekort aan water kan namelijk negatieve gevolgen hebben voor de kwaliteit van je bloemen.

Tulpen in vollegrond zullen minder zorg nodig hebben wat water geven betreft, tenzij het een lange tijd droog is. Bij een droge periode van twee tot drie weken is het verstandig om je bloemen water te geven. Uiteindelijk houden tulpen van een vochtige maar niet kletsnatte grond.

Als je tulpen één jaar laat staan, hoef je ze niet te snoeien. Als je tulpen in de grond laat overwinteren voor volgend jaar, wacht dan met snoeien tot de plant is uitgebloeid en vergeeld in de zomer. Kop je tulpen zodra ze zijn uitgebloeid, zodat ze niet onnodig energie in het aanmaken van zaden steken, maar wacht met het verwijderen van de bladeren tot ze geel en dor zijn. Je kunt de stelen met bladeren dan vaak gemakkelijk verwijderen met de hand zonder dat je een snoeischaar nodig hebt.

Tulpen zijn bekende en prachtige plukbloemen. Gebruik altijd een schone schaar of mes om deze bloemen te plukken en oogst ze voor ze helemaal open zijn voor het beste resultaat. Ze blijven lang goed in een vaas en groeien zelfs door in het water! Ze worden soms zelf zo lang dat ze met hun bloemen op de tafel terechtkomen. Deze zogenoemde ‘tafelzoeners’ (zoals ze bij redacteur Iona in huis worden genoemd) houden van genoeg water, dus ververs het water en vul zo nu en dan bij. Combineer narcissen en tulpen niet in dezelfde vaas, want narcissen geven een stof af die voorkomt dat tulpen water opnemen.

Ondanks dat tulpen erg mooi zijn, is het goed om op te passen met deze bloembollen als je huisdieren hebt die graag uit je tuin eten. Alle delen van een tulp zijn namelijk giftig voor huisdieren zoals katten en honden.

Zoals gezegd hoef je tulpen niet te snoeien als je ze maar één jaar in de tuin laat staan, maar je kunt ze wel proberen over te houden op verschillende manieren. Sommigen tuiniers graven de bloembollen op en slaan ze op om ze later uit te planten. Gebruik daarvoor een handvork, zodra de tulp is uitgebloeid en het loof geel is geworden. Verwijder dan het loof en trek of snijd de stengel van de bol af. Verwijder de schilferige buitenkant van de bol en laat de bollen drogen. Bewaar ze vervolgens in een papieren zak op een koele, droge en goed geventileerde plek.

Als je tulpen kleine extra bollen hebben gemaakt, dan kun je die voorzichtig losmaken van de hoofdbol. Bewaar ze samen met de ouderbollen in een papieren zak op een koele, droge en goed geventileerde plek. In de herfst kun je de kleine bollen planten, maar die moeten dieper geplant worden dan de hoofdbollen, namelijk op zo’n 25 cm diepte.

Tip! Met tulpenbollen kun je ze doorgaans beter te diep planten dan niet diep genoeg.

Laat je tulpenbollen in de grond zitten, dan merk je wellicht dat ze minder spectaculair bloeien, korter zijn en kleinere bloemen hebben dan het jaar ervoor. Om dit te voorkomen kun je tulpen koppen direct na de bloei, zodat ze niet onnodig energie steken in het aanmaken van zaden. Alleen botanische tulpen kun je wel zaad laten zetten en zo laten verwilderen in je tuin. Knip het loof pas terug als het geel is geworden, zo’n zes weken na de bloei. Als je het loof te vroeg afknipt, zullen je bollen volgend jaar zwakker zijn.

Een van de grootste problemen bij tulpen is de schimmelziekte tulpenvuur (Botrytis tulipae), die vooral tijdens erg natte seizoenen toeslaat. De sporen worden verspreid door wind en regen. Je herkent de ziekte aan misvormde, korte scheuten en bladeren en lelijke, bruine vlekken over de hele plant. Als je planten zijn aangetast kun je ze het beste verwijderen en weggooien in de prullenbak. Composteer ze niet, want de sporen kunnen dan weer opnieuw bij je planten terechtkomen. Plant ook twee jaar geen tulpen op dezelfde plek als waar de zieke tulpen stonden. Het kan helpen om tulpenbollen te planten na de eerste vorst, in november of december. De kans op tulpenvuur is dan kleiner.

Kleine knaagdieren zoals eekhoorns, ratten of muizen kunnen er met je bloembollen vandoor gaan, want zo’n bloembol is een lekker maal in de herfst- en wintermaanden. Je kunt ze tegenhouden door kippengaas over je potten of border te spannen. Het dieper planten van de bollen kan soms ook helpen om ze veilig te houden.

Op zoek naar een mooie soort tulp of voor een combinatie van vroege, middenseizoen- en late tulpen? We leggen uit welke soorten je kunt vinden binnen deze categorieën.

Enkel vroeg: een van vroegste tulpensoorten die bloeien. Dit zijn eenvoudige, komvormige bloemen op sterke stelen. 

Dubbel vroeg: langbloeiende, dubbele bloemen die op pioenrozen lijken. Ze hebben korte stelen. 

Kaufmanniana-hybriden: deze bloemen hebben wel iets weg van waterlelies. Het is een van de meest betrouwbare meerjarige soorten.

Botanische tulpen: deze tulpen zijn klein en fijn (zo’n 10-15 cm hoog), maar sterk en langlevend. Ze zijn ideaal voor rotstuinen, grindtuinen, potten of vooraan in je border. Ze komen elk jaar terug en zaaien zichzelf uit. 

Triumph-tulpen: stevige tulpen met sterke stelen, geschikt voor standplaatsen met veel wind. 

Darwin-hybriden: lange tulpen met grote, kelkvormige bloemen. De stelen zijn zeer sterk en bestand tegen wind. Betrouwbaar meerjarig. 

Fosteriana-hybriden: deze tulpen hebben slanke bloemen als ze gesloten zijn, die zich in de volle zon openen. Soms hebben ze paarse of bruine markeringen. 

Leliebloemig: zoals de naam al zegt, lijken de elegante, puntige bloemen van deze tulpen op lelies. 

Gefranjerd: kelkvormige bloemen met franjeachtige randen. 

Viridiflora: de bloemblaadjes hebben vaak een groene tekening. 

Rembrandt: langgesteelde variëteiten met gestreepte, tweekleurige bloemen. 

Papegaai: opvallende bloemen met gekartelde of gedraaide bloemblaadjes. 

Greigii-hybriden: gemarmerd of gestreept blad op laagblijvende planten met grote, felgekleurde bloemen. Betrouwbaar meerjarig. 

Enkel laat/Darwin: ovale bloemen op lange, sterke, windbestendige stelen. 

Dubbel laat/pioenbloemig – een van de laatste tulpen die bloeit. Hij blijft lang mooi. De grote bloemen lijken op pioenrozen.