Zo kies en gebruik je een verwarmde kweekbak

Wil je vroeg beginnen met zaaien tijdens de koude wintermaanden, stekjes sneller laten wortelen of warmteminnende planten opkweken, dan is een verwarmde kweekbak of propagator onmisbaar. In een verwarmde kweekbak creëer je de perfecte omstandigheden voor je zaden en stekken.

Bepaalde groenten, zoals tomaten, pepers, paprika’s en aubergines, hebben een lang groeiseizoen nodig om hun vruchten te laten rijpen. Daarom is het verstandig om op tijd te beginnen met het opkweken hiervan. De zaden van deze groenten ontkiemen bovendien pas bij een hogere temperatuur. Sommige pepers komen bijvoorbeeld pas betrouwbaar op bij een temperatuur van 25 graden. Het investeren in een verwarmde propagator is de moeite daarom zeker waard.

Ook inheemse en winterharde planten hebben baat bij het ontkiemen in een kweekbak bij een constante temperatuur. Dankzij de warmte van onderen en de hoge luchtvochtigheid in de bak zullen stekken bovendien sneller wortelen. Wat je ook kweekt, een verwarmde kweekbak beschermt ontkiemende en wortelende planten tegen een plotse koudedip.

Verwarmde kweekbakken heb je in alle soorten en maten. De Vitopod die je hierboven ziet is een van de meest uitgebreide exemplaren, maar niet iedereen zal al die functies nodig hebben. Waar moet je zoal aan denken wanneer je een verwarmde kweekbak wilt kopen?

Tenzij je een kas hebt met elektriciteit, zullen de meeste van ons een verwarmde kweekbak thuis neerzetten. Zet hem op een vlakke ondergrond. Een vensterbank uit het directe zonlicht is een goede plek, maar meet de ruimte goed op, zodat je gekozen kweekbak ook op die plaats past.

Zorg ervoor dat je kweekbak het juiste formaat heeft voor wat je ermee wilt doen. Wil je kwetsbare planten kweken, dan heb je een grotere bak nodig dan wanneer je zaden wilt laten ontkiemen.

Voor de meeste doeleinden zal een standaard verwarmde kweekbak goed genoeg zijn. Maar heb je wat extra budget, kijk dan ook naar functies zoals zelfwaterende bakken, of een propagator met thermostaat. Is het licht in jouw huis niet optimaal, dan zijn led-groeilampen ook een must. Dankzij zo’n kweekkas met lamp voorkom je dat je zaailingen zich naar het licht gaan strekken en iel worden.

Een onverwarmde kweekbak is gewoon een zaaibak met een transparant deksel. Het deksel helpt om vocht en warmte (als je hem in de zon of boven een verwarming zet) in de bak vast te houden, zodat de groeiomgeving vrij consistent is.

Onverwarmde kweekbakken zijn een stuk goedkoper dan verwarmde bakken, maar zonder de extra warmte van hun elektrische tegenhangers, zal de groei van je planten langzamer en minder consistent gaan, omdat je afhankelijk bent van de omgevingswarmte.

Een andere oplossing is om zaailingen en planten van onderwarmte te voorzien met een warmtemat of kweekmat. Dergelijke verwarmingsmatten bieden de ideale temperatuur voor allerlei zaden. Leg de mat op een vlak, droog oppervlak onder een tray met daarop je kweekbak of potten en laat de warmte zijn werk doen.

Het nadeel van warmtematten is dat ze zonder deksel niet zorgen voor een hoge luchtigheid waar veel stekken en zaailingen baat bij hebben. Daarentegen zijn ze wel makkelijk op te bergen. Dat is slechts een kwestie van het matje oprollen en wegleggen tot volgend jaar.

“Een paar jaar geleden had ik flink wat peperzaden, maar het opkweken ervan werd een behoorlijke teleurstelling: een groot deel van de zaden wilde gewoon niet ontkiemen”, vertelt Gardeners’ World-redacteur Helga. “Daarom kocht het jaar daarop een verwarmde kweekbak – met groeilampen en thermostaat, want mijn vensterbanken bieden niet genoeg ruimte en licht.”

“Dankzij de verwarmde propagator lukte het dit keer wel: vrijwel al mijn peperzaden kwamen op en groeiden uit tot sterke planten met veel vruchten. Hetzelfde gold voor mijn tomaten en aubergines. Vanaf nu komt dus vanaf eind januari de verwarmde kweekbak weer tevoorschijn. Zo neem ik alvast een voorschot op het voorjaar.”