Wanneer zijn vijgen rijp voor de oogst en wat doe je met onrijpe vijgen?

Lekker, vijgen van je eigen vijgenboom! Maar wanneer zijn vijgen rijp om te oogsten? En wat moet je doen met de vijgen die niet rijpen?

Een vijgenboom (Ficus carica) is een wonderlijke kleine boom (of grote struik). Hij produceert namelijk niet één, niet twee, maar zelfs drie keer per jaar bloemen. En dat betekent ook dat hij maar liefst drie keer in een jaar vruchten kan produceren. Althans, in theorie. Want in de praktijk kun je in het Nederlandse en Belgische klimaat maar één keer per jaar oogst verwachten – rond september en oktober.

Maar hoe weet je nou of je vijg rijp is of niet? Allereerst wil je goed kijken: rijpe vijgen worden ofwel iets geler, of juist iets donkerder. Vervolgens kun je voelen aan de vruchten: rijpe vijgen voelen iets zachter aan.

Lees ook deze gids over de vijgenboom.

Behalve dat rond het einde van de zomer de vruchten iets verkleuren en zachter aanvoelen, zie je ook dat het tijd is om vijgen te oogsten aan de takken. Die hangen dan door en de vruchten hangen omlaag. Als je dan zacht in een vrucht knijpt, kunnen ze openbarsten.

Dan is het tijd om je vijgen te oogsten! Vers van de boom of uit de oogstmand smaken ze heerlijk, dus probeer ook tussen het plukken door vooral een vijg uit om te zien of ze écht al rijp genoeg zijn (een heel fijn excuus om even te genieten tussendoor).

Je kunt verse vijgen zo’n 5 dagen in de koelkast bewaren en tot wel 9 maanden in de vriezer, maar ook drogen is een goede optie of verwerk ze in een jam of chutney. Kijk voor meer tips en bewaaradviezen op de website van het Voedingscentrum.

Iedere week handige tuintips en deze checklist in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Vijgen produceren op meerdere momenten kleine vruchtjes: eind zomer, en in lente of zomer. De vruchtjes die in het voorjaar aan de vijgenboom ontstaan zullen zelden buiten rijp worden. In de kas heb je mogelijk meer kans op succes.

Buiten de kas hebben alleen de kleine vruchtjes ter grootte van een erwt die eind zomer ontstaan kans om de winter te overleven. Als ze het koude seizoen goed doorstaan, zijn ze sterk genoeg om in de zomer te bloeien en vruchten te produceren.

Aan de buitenkant kun je niet zien dat de vijg bloeit. De (piepkleine) bloemetjes zitten namelijk in de vrucht! In zuidelijke landen worden vijgen bestoven door een heel kleine wespensoort: de vijgenwesp. Die is nog kleiner dan een rijstkorrel. Precies klein genoeg om door een gaatje in de vijg naar binnen te kunnen kruipen voor de bestuiving. Meer over de wonderlijke samenwerking tussen vijg en wesp ontdek je bij Naturalis.

Verwijder de grotere vruchten die aan het eind van het seizoen niet rijp zijn geworden. Ze zullen namelijk niet meer rijp worden, maar kunnen wel gaan schimmelen als je ze aan de boom laat hangen. De onrijpe vijgen plukken is dus het beste voor je boom.

Lees verder: Een vijgenboom snoeien, wanneer en hoe doe je dat?

Na de oogst in het najaar is het tijd om je vijgenboom voor te bereiden op de winter. De kleine vruchtjes ter grootte van een erwt die dan aan de uiteinden van de takken hangen, moet je laten zitten. Zij zullen volgend jaar rijpen. Maar in ons koele klimaat lopen deze knoppen wel kans om in de winter te bevriezen bij matige vorst, en die zullen vervolgens niet uitkomen. 

Dit kun je voorkomen door je vijg op de meest beschutte plek in je tuin te zetten, bijvoorbeeld tegen een muur op het zuiden. Ook kun je bij vorst je boom afdekken met vliesdoek om de schade te beperken. Vijgenbomen die in potten staan hebben als voordeel dat je ze kunt verplaatsen. Zet die in een onverwarmde kas of lichte schuur om te overwinteren.