Japanse duizendknoop herkennen én bestrijden: zo doe je dat

Wij hopen van harte dat je dit niet leest omdat je tuin is gekoloniseerd, maar laten we het hebben over misschien wel de meest gevreesde woekerplant: de Japanse duizendknoop. Die wil je echt niet in je tuin hebben! Lees gauw verder hoe je Japanse duizendknoop het beste kunt herkennen en bestrijden.

Foto: Xabier Basauri

Japanse duizendknoop (Reynoutria japonica of Fallopia japonica) is een sterk invasieve exoot met hoge, bamboe-achtige stengels en hartvormige bladeren. In de 19^e eeuw werd hij geïmporteerd uit Japan en geroemd om haar exotische uitstraling en sierlijke bloemen, die qua vorm lijken op die van de (pluim)spiraea. Inmiddels weten we dat Japanse duizendknoop ongeschikt is voor tuinen, omdat hij als een razende groeit en je andere planten hierdoor in de verdrukking komen (ergo: je fundering kan erdoor aangetast worden, waarover later meer).

De plant vermeerdert via zaden, stengeldelen en de kruipende wortels – of stukjes ervan – die soms wel een meter diep groeien, en daardoor moeilijk te verwijderen zijn.

Twijfel je of je deze Aziatische woekeraar in je tuin hebt? Pak dan dit afvinklijstje erbij, want hieraan kun je Japanse duizendknoop herkennen:

Japanse duizendknoop wordt soms verward met andere planten. Vooral de jonge, roodachtige scheuten zijn makkelijk te verwarren met bijvoorbeeld kornoelje (Cornus sanguinea) of pioenroos. Twijfel je? Het blad, de stelen en de bloemen vertonen toch vaak duidelijke verschillen! Hieronder vind je een paar voorbeelden.

De bloemen van Russische wijnstok zijn wit en de bladvorm lijkt op die van Japanse duizendknoop, maar het verschil is dat Russische wijnstok een klimplant is, geen hoge stelen heeft en smal, pijlvormig blad heeft.

Fazantenbes wordt ook wel eens aangezien voor Japanse duizendknoop. Maar als je goed kijkt, zie je dat de bladeren van deze struik recht tegenover elkaar aan de stengel groeien, en niet om en om. De lange, paars-witte bloemen zien er ook heel anders uit.

Heeft een soortgelijke bladvorm, maar geen stevige, rechte stelen. Akkerwinde maar ook haagwinde hebben bovendien hele andere, trechtervormige bloemen en het zijn klimplanten.

Het gevaar zit hem in hoe snel de plant groeit én kan verspreiden naar andere tuinen. Het vervelende is: wortels kunnen door zwakke plekken in muren of leidingen heen groeien en kunnen zelfs schade aan de fundering van je huis of schade aan de weg veroorzaken. Zie je Japanse duizendknoop bij je huis groeien? Verwijder hem dan zo snel mogelijk, om dit soort ellende te voorkomen.

Niet alleen dicht bij huis is Japanse duizendknoop een lastpak, maar ook in de natuur. Je ziet hem vaak langs spoorlijnen, kanalen en wegbermen. De plant loopt al vroeg in het voorjaar uit en vormt een gesloten bladerdek. Hierdoor worden andere (inheemse) planten verdrongen en zo raakt het hele ecosysteem uit balans.

In Azië heeft de Japanse duizendknoop veel natuurlijke vijanden, zoals insecten en schimmels, maar in Europa helaas niet. Hierdoor kan de plant zich vrijelijk verspreiden. Er is helaas niet een eenduidige oplossing voor deze woekeraar. Maar wat kun je allemaal proberen om deze invasieve plant uit je tuin te verwijderen?

Het is belangrijk om Japanse duizendknoop meteen te verwijderen zodra je het ziet opkomen. Hoe jonger de plant, hoe makkelijker. Graaf de volledige wortelstokken uit, ook als dit betekent dat je wel drie meter diep moet graven en andere planten hiervoor moet uitgraven. Vervolgens zeef je de overgebleven grond. Beter pak je dit eenmaal goed aan, want als je de kleinste stukjes wortel laat zitten, dan zullen deze weer gaan uitlopen.

Tip! Heb je een gat uitgegraven? Laat het dan een paar weken openliggen. Zo zie je of er nog stukje wortel lagen die toch weer zijn gaan uitlopen.

Je kunt de plant langzaam verzwakken door wekelijks al het blad boven de grond af te knippen danwel af te dekken met een stevig zeil (minimaal 3 jaar). Zo kan hij geen energie aanmaken via fotosynthese. Dit is een aanpak van de lange adem, maar op een gegeven moment raakt de Japanse duizendknoop zodanig verzwakt, dat hij sterft.

Belangrijk: gooi de resten van de plant (hoe klein ook) bij het restafval en niet op de composthoop of in de groene container. Stop het in een zak en sluit goed af, zodat het zich niet verder kan verspreiden.

Maaien is geen goed idee bij Japanse duizendknoop: het vergroot juist de kans op verspreiding. Ongetwijfeld blijven plantenresten in de grasmaaier achter, die vervolgens elders voet aan de grond krijgen. Het zal je verbazen hoe weinig ervoor nodig is om de plant te verspreiden: slechts een klein stukje stengel met een knoop of minuscuul stukje wortel leidt alweer tot nieuwe groei.

Het is beter om niet naar huis-tuin-en-keukenmiddeltjes te grijpen, zoals azijn of kokend water. Azijn is schadelijk voor het bodemleven en kan funest zijn voor omliggende planten. Bij kokend water twijfelen we over de efficiëntie. Gebruik je dit plaatselijk op een jonge scheut, dan kan het werken, maar dan moet je het wel een paar keer herhalen. Maar meestal zal het effect niet doordringen tot in de wortels, omdat deze zo diep zitten.

Ga niet zelf aan de slag met allerlei chemische onkruidverdelgers: dit kun je beter aan een professioneel bedrijf overlaten, die het op een veilige en secure manier aanpakt. De reden? Chemische onkruidverdelgers bevatten vaak glysofaat (o.a. Roundup), wat kankerverwekkend schijnt te zijn voor mensen en dodelijk is voor een heleboel nuttige tuindieren. Overleg met een professionele verdelger over de beste methode in jouw tuin, zoals plaatselijk onder water zetten, het elektrocuteren of bevriezen van de wortels of het zuurstofarm maken van de bodem.

Sommige soorten ‘gewone’ duizendknoop (Persicaria) hebben bladeren die een beetje lijken op die van de Japanse duizendknoop, maar ze zijn meestal smaller en groeien niet met die typische, bamboe-achtige stelen. Reuzenduizendknoop (Persicaria polymorpha) lijkt qua omvang en haar witte bloempluimen op Japanse duizendknoop. Maar de bloeiwijze van deze populaire sierplant is voller en de bladeren zijn anders van vorm. Bovendien zijn persicaria’s lang niet zo woekerend.

Nee, het is niet verboden om de Japanse duizendknoop in je tuin te hebben staan. Er geldt wel een verbod op het verkopen en vervoeren van de plant. Er wordt momenteel hard aan gewerkt om de plant op de Europese Unielijst te krijgen, wat onder andere betekent dat je verplicht wordt om de plant te bestrijden. Wordt vervolgd!