Rupsen herkennen: deze soorten zijn er (met foto’s) 

Voordat een vlinder uitvliegt, ziet hij er drie keer – van ei tot rups tot pop – compleet anders uit. Kun jij aan deze rupsen herkennen welke vlinders eruit zullen ontstaan?

De meeste rupsen zijn discreet en houden zich verborgen. Vele camoufleren zich als bladkrullen of twijgjes. Maar soms hebben ze juist kleuren die waarschuwen dat ze giftig zijn. In een gevarieerde tuin zul je veel soorten rupsen tegenkomen: van bruine rupsen zonder haar tot zwarte harige rupsen of opvallend grote groene exemplaren. Ga op speurtocht in je tuin en kijk of je de volgende soorten kunt vinden.

Het 65-70 mm grote, gladde, ronde lijf is groen, soms met een zeegroene of turkooise glans. Deze grote groene rups heeft dunne, fletse, diagonale strepen en roze vlekken langs elke kant van de rug. De staartstekel van de populierenpijlstaart (Laothoe populi) is lichtroze. Hij voedt zich met populieren en wilgen.

De rups van groot avondrood (Deilephila elpenor) herken je aan een brons-bruin tot olijfgroen lijf met oogvlekken achter kop en staartstekel. Bij verstoring knijpt de 85-95 mm grote rups het voorste deel van zijn lichaam samen, waardoor de oogvlekken hem op een slangenkop doen lijken. Hij eet meerdere planten, waaronder wilgenroosjes.

Het bovenste deel van het lijf van de rups van de grote beer (Arctia caja) is zwart, roodbruin eronder, met overal lange bleke haartjes. Deze 60-70 mm grote ‘harige beer’ heeft een betoverende golvende manier van voortbewegen. Hij eet diverse planten, zoals netel, wilde zuring en veldhondstong.

De rups van de sint-jacobsvlinder (Tyria jacobaeae) is ongeveer 25-30 mm groot. Hij heeft gele en zwarte strepen met enkele lange, lichte haren. Vreet zijn waardplanten op tot geraamten. Hij voedt zich met het giftige jacobskruiskruid en de rups is dus ook giftig.

De rups van de witvlakvlinder (Orgyia antiqua) heeft wat weg van een psychedelisch bewegende schoenborstel. De 35-40 mm grote rups heeft opvallende korte, gele of oranje rugharen, en een lange zwarte kop en staartpluis. Hij eet blad van loofbomen en -struiken, waaronder dwergmispel en vuurdoorn.

Het ronde, bleekgroene 45-50 mm grote lichaam heeft gele vlekken en zwarte stippen. De giftige rups van de kuifvlinder (Shargacucullia verbasci) eet zwanenbloem, helmkruid en soms vlinderstruik (Buddleja). Zijn er veel rupsen, dan wordt al het blad tot aan de stelen opgegeten.

Het 12-15 mm grote rupsje van de waterlelievlinder (Elophila nymphaeata) heeft een glad, roomwit of beige lijf. De rups mineert het blad van binnenuit. Daarna bijt hij een stuk blad af en spint dit over de onderkant van het blad waarmee hij zich voedt. Hij eet vijverplanten zoals kikkerbeet, waterweegbree of egelskop.

De 65-75 mm grote rups van de rietvink (Euthrix potatoria) ziet eruit als een goud met blauwe deken, met korte zwarte plukjes langs de rug en een rafelige witte rok. Hij houdt van veelvoorkomende grassen zoals kropaar. Hij heeft wat weg van de gelijknamige vogel – vandaar zijn naam.

Het 15-18 mm grote, vierkante, zijdeachtig groene lijf van de rups van het boomblauwtje (Celastrina argiolus) bevat ook sporen van roze. Lentelarven eten hulstknoppen. Zomer- en herfstrupsen voeden zich met klimopbloemen, maar in stadstuinen wijken ze ook uit naar vuurdoorn en sneeuwbes.

Komt jouw rups niet in ons lijstje voor? Of vind je het moeilijk om rupsen te herkennen en wil je er meer over leren? Ga dan naar de website van De Vlinderstichting. Daar vind je, naast een handige vlinderherkenningskaart, een compleet zoeksysteem voor rupsen en vlinders.