Complete plantengids: luchtplanten (Tillandsia)

Luchtplanten of Tillandsia worden de afgelopen jaren steeds populairder. Ze zijn gemakkelijk te onderhouden en hebben geen grond nodig voor hun voeding. Deze leden van de Bromelia-familie hechten zich aan andere planten en objecten met hun wortels. Het zijn epifyten, wat betekent dat ze hun voedingsstoffen uit de lucht halen en water uit de lucht en regen. Vandaar hun naam: luchtplanten.

Doordat luchtplanten geen aarde nodig hebben, kun je veel kanten op met de standplaats. Het zijn goede planten voor in huis en bijzonder geschikt voor kamers met een hoge luchtvochtigheid, zoals een keuken of badkamer. Je kunt ze op verschillende manieren tentoonstellen in huis, bijvoorbeeld in een hangende plantenbak, een glazen terrarium of vastgemaakt aan drijfhout, (bak)stenen of takken.

Kies een standplaats met fel, indirect licht, zoals bij een raam. Wees echter voorzichtig met direct zonlicht, want de bladeren van luchtplanten verbranden mogelijk bij te veel hiervan. Verder houden luchtplanten van een gematigde luchtvochtigheid, tussen 40 en 60 procent. Dit maakt ze goede kandidaten voor terrariums en badkamers. Zorg ervoor dat er geen laag water kan blijven staan op de standplaats om rot te voorkomen.

In de zomer kunnen luchtplanten zelfs naar buiten, zolang temperaturen boven de 12ºC blijven. Ze houden namelijk van een temperatuur tussen 10 en 32°C. Als het in de vroege herfst kouder wordt, moet je dus zorgen dat je de planten op tijd naar binnen haalt.

Iedere week dit soort tips in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Luchtplanten vragen een specifieke verzorging die net even anders is dan bij kamerplanten die in grond staan. Qua verzorging hebben luchtplanten wel iets weg van vlinderorchideeën – ook epifyten die liever niet met hun wortels in het water blijven staan. Zolang je een paar richtlijnen aanhoudt, beleef je met slechts weinig onderhoud veel plezier aan je planten.

Lucht en regen, dat is waar luchtplanten normaal gesproken alles uithalen wat ze nodig hebben. Binnenhuis hebben ze jouw hulp nodig om aan voeding en vocht te komen. In een vochtige badkamer hebben ze waarschijnlijk voldoende aan de stoom van een douchebeurt. In andere situaties is het belangrijk om je planten regelmatig te besproeien met de plantenspuit. Zo houd je jouw luchtplanten gehydrateerd.

Er zijn drie handige manieren om je luchtplanten water te geven: besproeien, weken of dompelen.

Hoe vaak je jouw plant water moet geven, hangt af van verschillende factoren, zoals soort, standplaats en het seizoen. Over het algemeen hebben luchtplanten elke één tot twee weken water nodig.

Tip! Schud luchtplanten zachtjes of tik zacht op hun blad na het watergeven om overtollig water weg te halen. Zo voorkom je dat je planten gaan rotten.

Naast water kunnen luchtplanten wel wat extra voeding gebruiken. Gebruik hiervoor een verdunde, vloeibare meststof voor luchtplanten of bromelia’s. Voeg de voeding toe aan het water in de plantenspuit of het water waarin je de plant weekt of doopt.

Het is een goed idee om de groei van je planten te ondersteunen tijdens de lente en zomer door eens per maand voeding te geven. Volg de instructies op de verpakking van de meststof op voor de juiste verhoudingen water en voeding en hoe je de voeding het beste kunt toebrengen.

Luchtplanten hebben naast water en voeding ook wat algemene zorg nodig. Zorg dat er geen water blijft staan en verwijder dode en stervende bladeren door ze zachtjes los te trekken van de basis van je plant. Je hoeft de wortels, die de luchtplant uitsluitend gebruikt om zich vast te houden op zijn plaats, niet terug te knippen.

Net als veel andere planten, bijvoorbeeld Aloë vera en Sansevieria, maken luchtplanten uitlopers aan. Deze uitlopers zijn kleinere versies van de moederplant die aan de basis van de plant groeien en op den duur hun eigen wortelstelsel ontwikkelen. Vermeerder je luchtplant door de uitlopers voorzichtig los te draaien van de ouderplant. Probeer niet te trekken of de uitlopers af te snijden, want dit kan je planten beschadigen. 

Laat de uitloper vervolgens op zichzelf groeien op dezelfde of op een andere plek. Kies een geschikte ondergrond, zoals schors of drijfhout. Je kunt je plant eventueel vastzetten met touw, ijzerdraad of een niet-giftige lijm tot hij zichzelf kan vasthouden met zijn wortels. Net als volwassen luchtplanten houden deze nieuwe plantjes van fel, indirect licht en regelmatig watergeven.

Over het algemeen hebben luchtplanten weinig last van plagen en ziektes, maar zo nu en dan kunnen ze last hebben van veelvoorkomende plagen, zoals wolluizen of schildluizen. De kans hierop is groter als ze in de zomer buiten staan. Isoleer aangetaste planten, zodat ze plaag zich niet zomaar naar andere planten kan verspreiden, en let goed op tekenen van plagen en ziektes voor je ze naar binnen brengt in de herfst.

Als je planten buiten staan, zullen natuurlijke vijanden zoals vogels en lieveheersbeestjes waarschijnlijk de luizen aanpakken. Binnenshuis kun je de insecten met de hand van de bladeren verwijderen.

Ga je luchtplanten kopen? Dan zijn er een paar dingen om op te letten.

Benieuwd naar wat voor luchtplanten er allemaal zijn? De Tillandsia-familie heeft veel mooie soorten, waaronder deze varianten.

De kleine luchtplant heeft levendige, groene bladeren. Tijdens de bloei kleuren de bladeren rood of roze. Deze winterharde soort verdraagt verschillende lichtomstandigheden, dus het is ook een goede optie als je geen standplaats hebt met veel indirect licht.

Deze grote luchtplant heeft zilvergrijze bladeren in de vorm van een rozet. Qua omstandigheden heeft hij fel, indirect licht en gematigde luchtvochtigheid nodig. 

Een unieke luchtplant met bolvormige, gekrulde bladeren. Ook deze soort houdt van fel, indirect licht en gematigde luchtvochtigheid.

De dikke, zilvergroene bladeren van deze middelgrote luchtplant vormen een strakke rozetvorm. Capitata heeft fel, indirect zonlicht nodig en drogere omstandigheden dan de meeste luchtplanten.

Een kleine luchtplant met groene bladeren die licht krullen aan de uiteinden. Deze winterharde soort kan een hoop lichtomstandigheden aan en heeft een voorkeur voor gematigde luchtvochtigheid.

Deze middelgrote luchtplant heeft felgroene bladeren die rood of roze kunnen kleuren in bloei. Hij heeft fel, indirect licht nodig en een gematigde luchtvochtigheid.

Deze soort wordt ook wel Spaans mos genoemd. De lange, groengrijze bladeren vallen als een waterval naar beneden en je kunt deze soort dan ook prachtig draperen over takken of vanaf andere oppervlakken, bijvoorbeeld vanaf een kast. Deze plant heeft fel, indirect licht nodig en een hoge luchtvochtigheid.

Eerder noemden we al de Tillandsia capitata, maar variant ‘Peach’ heeft wel heel bijzondere eigenschappen. De plant heeft fluweelachtige, perzikkleurige bladeren die een zoete geur verspreiden tijdens de bloei. Deze soort is geschikt voor bijvoorbeeld een terrarium of voor een hangende constructie.