Lathyrus (siererwt): zaaien, toppen, verzorging en meer

Lathyrus odoratus, oftewel siererwten, geurerwten of pronkerwten, zijn gemakkelijk te kweken en verkrijgbaar in ontzettend veel prachtige kleuren. Je kunt ze in potten of in de vollegrond kweken en ze in een klimconstructie leiden voor een prachtig beeld. Plant Lathyrus in de buurt van een zitplek, zodat je ze kunt ruiken als je in de tuin zit. Of pluk er een paar voor in de vaas – zelfs een kleine hoeveelheid kan een kamer vullen met geur.

Meestal als het over Lathyrus gaat, gaat het over Lathyrus odoratus, de lekker ruikende, eenjarige plukbloem.

Zaai de zaden van siererwten in de herfst of lente. Wanneer de planten 10 cm hoog zijn, knijp je de uiteinden uit om een bossige groei te stimuleren. Plant ze halverwege het voorjaar uit en geef ze goed water. De meeste variëteiten hebben ranken die zich vanzelf vastdraaien aan steunen, maar sommige erwten moeten worden vastgebonden.

Lathyrus houdt van zon! Dus zaai de zaden of plant de planten uit op een zonnige plek in een goed drainerende grond die vocht wel goed vasthoudt. Compost toevoegen is een goed idee, zeker als je tuiniert op zandgrond.

Siererwten kun je gemakkelijk kweken uit zaad, en dat kan zowel in de herfst als in de lente. Zaai je ze in de herfst, zorg dan dat je de ruimte hebt om ze tot de lente op een beschutte, redelijk vorstvrije plek neer te zetten. Een koude bak of kas is geschikt. Lathyrus-zaailingen kunnen wel een paar graden onder nul hebben (eventueel met een vliesdoek), maar flinke vorst is te veel.

In het voorjaar kun je de zaden zowel voorzaaien (rond maart) als direct in de vollegrond zaaien, zo rond mei. Als je in mei zaait, kun je later bloemen verwachten dan bij planten die je gezaaid hebt in maart.

Iedere week dit soort tips in je mailbox? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!

Voor het zaden kun je de zaden voorbereiden, maar of dit noodzakelijk is voor de kieming – daar zijn de meningen over verdeeld. Zo kun je de zaden iets beschadigen door ze te bekrassen met een mesje, of zelfs het ‘oog’ uit het zaadje verwijderen. Ook zijn er mensen die de zaden een aantal uur laten weken in water.

Waar de meningen niet over verdeeld zijn: als je voorzaait, kun je pronkerwt het beste kweken in diepe potten of diepe zaaitrays. Lathyrus wortelt namelijk diep, dus je wil de wortels het liefst veel ruimte geven.

Bedek de zaden met slechts een dun laagje aarde en geef de pot of zaaitray van onderaf water. Wees vervolgens voorzichtig met water geven tot je de zaden ziet ontkiemen. Siererwt kiemt in ongeveer zeven dagen tot twee weken.

Als de Lathyrus-planten zo’n 10 cm hoog zijn, kun je ze toppen. Zorg dat er zeker twee bladparen overblijven. Het idee hierbij is dat de plant dan meer zijscheuten ontwikkelt, en op die manier wat ‘bossiger’ groeit. Ook hier zijn de meningen over verdeeld. De Britse National Sweet Pea Society adviseert bijvoorbeeld wel om te toppen. Geurerwten die je in de herfst hebt gezaaid, krijgen over het algemeen van zichzelf al veel zijscheuten.

Plant Lathyrus uit in het voorjaar. Hoe eerder je je zaden gezaaid hebt, hoe eerder ze ook naar buiten kunnen. Herfstzaailingen zou je bij de juiste omstandigheden al in maart kunnen uitplanten. Dat wil zeggen: een kalme, milde dag, zonder te veel wind. Siererwten die je in het voorjaar hebt gezaaid, kun je rondom IJsheiligen uitplanten, zodra de kans op vorst voorbij is.

Het is verstandig om je zaailingen te laten afharden als je ze binnen hebt gekweekt. Dit houdt in dat je de planten overdag buiten zet, en ’s nachts weer terugzet naar binnen. Heb je je siererwten buiten gezaaid, dan is het slim om voor het afharden de zaailingen overdag op een wat minder beschutte plek te zetten, vergelijkbaar met de plek waar je ze wil uitplanten.

Plant geurerwten uit bij een klimconstructie, zoals een wigwam van bamboestokken. Plaats planten zo’n 20 cm uit elkaar. Het is verstandig om compost of goed verteerde mest toe te voegen aan het plantgat. Hierdoor houdt de grond vocht beter vast. Zeker op zandgrond is dit onmisbaar voor een rijke bloei. Lathyrus moet je heel goed inwateren na het uitplanten. Blijf ook regelmatig water geven.

Je kunt Lathyrus ook prima in potten kweken. Gebruik een goede, turfvrije potgrond gemengd met een meststof die langzaam voeding afgeeft.

Er zijn ook dwergvariëteiten die uitstekend zijn voor potten. Je hoeft ze geen klimconstructie te geven, omdat ze laagblijvend zijn en bossig groeien. Het zijn wel goede plukbloemen.

Hoewel siererwten op een gegeven moment zelf kunnen klimmen, moet je ze de eerste periode zelf aanbinden. Hiervoor knoop je een stuk tuintouw of binddraad aan de steunconstructie vast, waarna je met de uiteinden de stengel losjes vastbindt.

Lathyrus-planten klimmen gemakkelijk door elkaar heen, omdat ze kleine ranken hebben die ze wikkelen aan alles wat in hun buurt staat. Ze grijpen zich vaak vast aan de bloemstengel, met als gevolg dat de stengels krom groeien. Wil je dat voorkomen, dan kun je deze dunne ranken wegknippen en de plant het hele seizoen blijven vastbinden. Het is een vrij intensief werkje, dat je elke paar dagen moet herhalen. Een bijkomend voordeel is dat de plant minder energie aan deze ranken kwijt is, waardoor er meer energie naar de bloemen kan gaan.

Siererwten geven een uitbundige bloei, en daarvoor kunnen ze mest gebruiken. Begin met voeding zodra de bloemknoppen verschijnen. Een meststof met een hoog kaliumgehalte (zoals tomatenvoeding) is geschikt.

Het regelmatig plukken van je siererwt stimuleert de groei van meer bloemen. Zie je de zaaddozen verschijnen, dan is het slim om ook die te verwijderen om bloei te stimuleren. Aan het eind van het seizoen kun je een paar peulen laten rijpen. Zodra ze bruin en droog zijn, kun je de zaden in de peulen oogsten.

Gardeners’ World-boegbeeld Monty Don adviseert om elke tien dagen álle bloemen te plukken, aan zo lang mogelijke stengels. Ook uitgebloeide bloemen knip je weg. De knoppen kun je laten zitten. Vervolgens geef je elke keer na het plukken flink veel wat er. Dit zou volgens Monty het perfecte interval zijn voor prachtige kleur in de tuin én op de vaas.

Vooral jonge Lathyrus-planten kunnen last hebben van slakken. Als je de planten net iets te vroeg uitplant na het voorzaaien, vertraagt de groei even. Dan zijn de planten ook kwetsbaarder en gevoeliger voor slakken. Een snelle groei zorgt voor gezonde planten die een minder lekker hapje vormen voor slakken.

Bij warm en droog weer kan de grond rond Lathyrus-planten bijzonder uitdrogen. De plant laat dan haar bloemen snel vallen. Wees in deze periodes extra nauwkeurig met het verwijderen van de peulen, zodat je de plant stimuleert meer bloemen aan te maken. Geef in de avond heel goed water, waarna je een flinke laag mulch, van bijvoorbeeld compost, toevoegt.

Wil je jaar na jaar genieten van dezelfde Lathyrus? Ga dan voor Lathyrus latifolius. De plant ziet er vrijwel hetzelfde uit als de eenjarige siererwt, de bloemen kunnen iets afwijken. Bovendien geuren de bloemen niet. De plant kan stevige vorst goed hebben en sterft in de winter bovengronds af, maar loopt in de lente weer opnieuw uit. Op dat moment kun je het oude loof wegknippen. Lathyrus latifolius zaai je op dezelfde manier als de eenjarige soort.