Heermoes bestrijden: 4 manieren die wél werken

Heermoes, paardenstaart of kattenstaart (Equisetum arvense) is een lid van de paardenstaartfamilie, kan een echte lastpak zijn. Maar met de juiste hoeveelheid geduld en volharding kun je heermoes bestrijden – zonder gif. Hoe herken je heermoes? Waarom moet je absoluut geen chemicaliën gebruiken? Wat kun je eigenlijk doen met heermoes in de tuin? Wij vertellen je het in dit artikel!

Het eerste wat je ziet, zijn dunne stengeltjes die uit de grond omhoog komen. Dit zijn de sporenaren (ze planten zich ook voort door sporen). Deze breken heel makkelijk af als je ze probeert uit te trekken.

Naarmate ze groeien (tot maximaal 80 cm hoog), spreiden de groene zijtakjes zich in kransen rond de hoofdstengel uit. De plant verspreidt zich via wortelstokken die zich heel ver en tot wel twee meter diep kunnen verspreiden. In de winter sterft hij bovengronds af.

Heermoes ziet er rommelig uit en de plant concurreert om water en voeding met je tuinplanten. Maar de plant overleeft al sinds de prehistorie (hij had al familie in het Carboon, zo’n 360 miljoen jaar geleden!), dus je kunt wel stellen dat hij hardnekkig is. Dat komt doordat de wortels zich heel diep en heel ver verspreiden en is vaak een echte pioniersplant. Dus zelfs al jij de plant uit je tuin weet te krijgen, kan hij via de buren gewoon weer terugkomen.

Heermoes zou een signaalplant zijn, maar dat is niet per se het geval. De plant zegt wel iets over de gesteldheid van je tuinbodem. Hij lijkt vooral voor te komen op grond die verdicht is, slecht water doorlaat en een gebrek heeft aan mineralen in de bovenlaag. Dankzij de lange wortels kan heermoes zijn voedingsstoffen uit diepere grondlagen halen.

Het is daarentegen niet zo dat heermoes alleen maar op arme grond groeit, ze verbruiken behoorlijk wat voedingsstoffen die ze óók uit ondiepere lagen halen. Je kunt heermoes dus tegenkomen op voedingsarme en voedingsrijke plaatsen.

Heermoes (en andere paardenstaarten zoals holpijp en schaafstro) staat erom bekend dat hij heel goed is in het opnemen van zware metalen en mineralen en groeit dus ook snel op ‘vervuilde’ gronden.

Alle vaste onkruiden die overleven dankzij hun wortelstokken of rhizomen kun je maar op één manier écht bestrijden. En dat is door ze uit te putten. Alles wat de ‘kraan’ naar de voedselbronnen van de wortels dichtdraait, helpt. Alle methoden hieronder dragen dus bij aan het bestrijden van heermoes:

Hoe meer plantdelen boven de grond je kunt verwijderen, hoe moeilijker heermoes aan fotosynthese kan doen en hoe minder energie er naar de wortels gaat. Maar het is veel effectiever om méér te verwijderen dan wat je bovengronds ziet. Probeer de wortels zo diep mogelijk uit de grond te graven zodra ze verschijnen.

Het is wel een klus van de lange adem. De plant wordt zo steeds zwakker, maar het kan jaren duren voor hij volledig verdwenen is. Geduld dus! En gebruik daarnaast ook andere methoden.

Omdat heermoes graag groeit op verdichte, slecht drainerende, mineraal-arme grond, is het belangrijk om de grond te verbeteren. Op kleigrond kun je lavameel als kleiverbeteraar toevoegen aan de bodem. Het bindt kleideeltjes aan zich, waardoor de structuur losser wordt en de drainage verbetert. Ook zit het vol met mineralen. Twee vliegen in één klap dus. Als je daarbij een ook nog een mulchlaag aanbrengt van compost, verbeter je de bodem nog meer.

Net als alle planten heeft heermoes licht nodig om te kunnen groeien. Door (hoge) bodembedekkers tegen onkruid te planten of zaaien, ontneem je heermoes veel licht en zal hij verder verzwakken. Deze methode werkt trouwens ook tegen andere soorten onkruid, zoals zevenblad.

Heermoes beperkt zich niet tot jouw tuin. Dus als je buren het hebben staan, kun je er donder op zeggen dat de plant ook bij jou komt buurten. Voor mensen met een volkstuin zal dit zeker herkenbaar zijn. Je moet heermoes dus tegenhouden bij de grenzen van je perceel met een barrière.

Graaf een geul waarin je een barrière tegen de wortels aanbrengt, bijvoorbeeld planken, tegels of andere harde materialen. De diepte hangt af van hoe diep het onkruid in jouw tuin wortelt. Deze methode werkt ook tegen andere onkruidsoorten. Met een beetje geluk gaan de wortelstokken niet tot 2 meter diep en zitten ze meer aan de oppervlakte, de barrière zal de plant dan tegenhouden.

Is een verharde barrière niet mogelijk, plant dan lage struiken of vaste planten langs de erfgrens. Je moet dan nog steeds opletten dat de heermoes niet naar binnen sluipt, maar hij heeft dan in ieder geval meer concurrentie en de hoeveelheid onkruid zal verminderen.

Als het écht niet lukt om heermoes uit de tuin de krijgen, dan kun je het beter omarmen. Je kunt het zoveel mogelijk weghalen waar je het niet wilt hebben. Dit kun je met heermoes doen:

Helaas wordt er regelmatig naar chemicaliën en giffen gegrepen om, in een laatste poging, heermoes te bestrijden. Dit heeft geen enkele zin en bevordert vaak juist de groei. Bovendien maakt deze manier van bestrijden meer stuk dan je lief is.

Heermoes heeft een zeer hoge weerstand tegen chemicaliën (zoals Roundup) en bovendien zal hij altijd weer uitlopen vanuit de (diepe) wortelstokken. Ondertussen zijn concurrerende planten inmiddels aangetast of verdwenen door deze aanpak, waardoor heermoes nóg meer ruimte krijgt.

MCPA wordt ook nog wel eens gebruikt, dit ‘professionele gif’ wordt ingezet tegen een- en tweejarig, breedbladig ‘onkruid’, waar heermoes niet onder valt en heeft dan ook geen enkele zin.

Om nog maar niet te spreken om de verarming van je bodem, waarin inmiddels het leven en de schimmels grotendeels vernietigd zullen zijn. Andere planten krijgen het hierdoor veel moeilijker, en wederom krijgt heermoes dan zijn zin en kan zich naar hartenlust uitbreiden.

In een woord: niet doen. Hoewel het lijkt dat heermoes verdwijnt door het azijn, gaat het enkel om de bovengrondse delen. Deze groeien vrolijk terug uit de diepe wortelstokken. Ondertussen doe je serieuze schade aan je bodem(leven) waardoor de meer ruimte creëert voor heermoes en minder voor concurrerende (tuin)planten).

Als je zout gebruikt om heermoes te verwijderen, doe je veel schade aan je bodem. Andere planten krijgen een ongezond leefmilieu, en hoewel heermoes niet echt van zout houdt, zal hij zich toch sterk houden en blijven opkomen uit zijn diepe wortelstokken. Ook op deze manier geef je heermoes meer ruimte, in plaats van hem te bestrijden.