Tuinieren met een beperking: 7 tips voor meer tuinplezier

Wanneer je een fysieke beperking hebt, dan zijn er bij het tuinieren wat extra aspecten om rekening mee te houden. Ralph Stoové tuiniert in een rolstoel en is zijn erf zo toegankelijk mogelijk aan het inrichten. Wat raadt hij tuiniers met een lichamelijke beperking aan, voor meer tuinplezier?

Foto’s: Marjolein & Ralph Stoové, Eelke Kelderman

Tuinliefhebber Ralph Stoové gaat rollend door het leven. Hij is ervan overtuigd dat een fysieke beperking geen belemmering hoeft te vormen voor je tuinplezier. Het vergt alleen soms wat aanpassingen en creativiteit. In de serie ‘Toegankelijk tuinieren’ in Gardeners’ World magazine deelt hij tips en ervaringen om met een lichamelijke beperking optimaal in je tuin aan de slag te gaan. En bovenal: om te genieten! In dit artikel deelt hij alvast 7 handige tips.

Heb je last van een handbeperking? Dan kan het een hele zoektocht zijn welk snoeigereedschap voor jou het fijnste is. Tip van Ralph: “Een takkenschaar vergt dankzij de hefboomwerking vaak minder kracht dan een snoeischaar. Als rolstoelgebruiker kom je door de lengte ook wat makkelijker bij zowel lagere als hogere beplanting. Takkenscharen bestaan ook met een pompbediening, zoals de Gardena ‘Slimcut’. Die zijn in de eerste plaats geschikt voor heel dichte begroeiing, dankzij een openingshoek van 0°. Wat ik zelf vooral handig vind, is dat de pompbeweging stabieler is en minder kracht kost.”

“Rubber ringmatten (gatenmatten) zijn superhandig wanneer je als rolstoelgebruiker een tuin hebt die nog niet helemaal toegankelijk is, of als tijdelijk paadje in een ruime border. Ze voorkomen dat je met je wielen in de grond wegzakt. Door de gaatjes in de matten, kan gras groeien, zodat ze na verloop van tijd minder opvallen. Het beste kun je kiezen voor een maat die iets breder is dan de breedte van je rolstoel. Ik raad een minimale breedte van een meter aan.”

“Een van de lastigste dingen voor mij bij tuinieren met een beperking, blijft het feit dat ik zwaardere klussen echt niet zelf kan uitvoeren, zoals het afbreken van ons oude kippenhok en afvoeren van het bouwafval”, vertelt Ralph. “De belangrijkste tip die ik daarover kan geven, is om niet bang te zijn om hulp te vragen. Gelukkig heb ik altijd wel lieve vrienden die me met zo’n klus een dag willen helpen. Met voldoende koffie en hun favoriete koeken maken we er een gezellig dagje van.”

“Voor mij als rolstoelgebruiker zijn gereedschappen als harken, bezems en schoffels altijd een uitdaging, helemaal omdat ik door mijn handspalken de steel niet fijn vast kan houden”, vertelt Ralph. Gelukkig bestaan er handvatten voor een betere grip, verkrijgbaar bij o.a. Groen op Maat. “Doordat zo’n ergonomisch handvat haaks op de steel staat, is de houding van mijn armen veel natuurlijker en kan ik makkelijker duwen of trekken. Het kwam bijvoorbeeld goed van pas bij het aanharken van het nieuwe plukbloemenperk. Een ander handvat gebruikte ik op een hooivork, waardoor ik snoeiafval veel beter kon hanteren.”

“Ik neem altijd zaaitrays, potjes en bakken mee naar binnen. Werken aan de keukentafel is voor mij als rolstoelgebruiker ergonomisch prettiger dan aan poottafeltjes, waar ik anders toch wat schuin verdraaid voor zit, en met een rolstoel is de bewegingsruimte in mijn tuinkasje wat beperkt”, vertelt Ralph. “Wel vul ik buiten de potten al met grond, zodat je binnen wat minder een smeerboel krijgt.”

Tip! In webshops als weerhandig.nl vind je bijvoorbeeld tuinschepjes met een pistoolgreep of met een steun voor de onderarm. Handig voor bij het zaaien en poten!

Plantenbakken op hoogte zijn voor Ralph onmisbaar. “Niet alleen voor mij als rolstoelgebruiker, maar ook wanneer je bijvoorbeeld moeite hebt met bukken of hurken, of als je wat moeite hebt met het bewaren van je evenwicht. Voor tuiniers in een rolstoel bestaan er zelfs onderrijdbare bakken, zodat je er recht voor kunt zitten en overal goed bij kan. Van verhoogde bakken kun je jaarrond genieten. Ze doen namelijk ook uitermate goed dienst als kruidentuin voor de hobbykok. Ideaal toch, als je voor je dagelijkse portie tuinkruiden niet iedere keer hoeft te bukken?”

Tip! Vreeken’s Zaden verkoopt Vegtrug plantentafels, waaronder de onderrijdbare plantentafel op de foto.

“Mijn lieftallige eega, Marjolein, heeft zich de afgelopen jaren helemaal gestort op het kweken van plukbloemen. Ik ben zelf vooral van het moestuinieren. Onze bostuin proberen we een natuurlijke uitstraling te geven. Veel bestrating maakt onze tuin voor mij weliswaar toegankelijk, maar het wordt er niet altijd mooier van. We kiezen er bewust voor om sommige paadjes door de pluktuin van houtsnippers te maken, ondanks dat ik daar dan niet kan komen. Voor mijn vrouw geeft het een geruststellend gevoel dat niet alles hoeft te wijken voor mijn beperking en zo heeft ze haar eigen plekje waar ze volledig haar ei kwijt kan. Langs de rand van de pluktuin zetten we moestuinplantjes. Daar kan ik wel bij en we kunnen dan toch samen, gezellig bij elkaar, tuinieren. Dat noemen we gekscherend TAT, oftewel Tuinieren Apart Together.”

Ralph Stoové deelt elk kwartaal zijn tuinier-ervaringen en tips in de rubriek ‘Toegankelijk tuinieren’ in Gardeners’ World magazine. Bestel het maartnummer van Gardeners’ World magazine voor een uitgebreide versie van dit artikel. Je kunt de tuinavonturen van Ralph en zijn vrouw Marjolein ook volgen op Instagram, via @stoofs_tuin_en_moestuin. Wil je meer tips uitwisselen over tuinieren met een beperking? Meld je dan aan voor de Facebookgroep ‘Toegankelijk Tuinieren’.