Inzaaien met inheemse planten? Houd hier rekening mee

Wil je iets goeds doen voor de biodiversiteit en een stuk grond inzaaien met een inheems mengsel? Houd er dan wel rekening mee dat je niet zomaar elk inheems mengsel kunt kiezen. Wil je het écht goed doen, dan gaat er een onderzoek(je) aan vooraf.

Elke plek is anders, en de omstandigheden vragen daarom om een specifieke samenstelling van planten. In dit artikel lees je waarmee je rekening moet houden. De adviezen komen uit het boek Planten van hier, waarvan onlangs de 5e druk is uitgekomen.

Nederland is opgedeeld in plantengeografische districten. Die districten hebben duidelijk herkenbare samenstellingen van plantensoorten. Zo zijn er onder andere het duindistrict, het laagveendistrict en het noordelijk kleidistrict. Dit kun je zien als een grove schifting. Kies geen planten die niet in het district thuishoren.

Passen de planten die je in gedachten hebt bij de grondsoort en de bodemomstandigheden? Kijk bijvoorbeeld naar de korrelgrootte (grof zand, fijn zand, leem, löss, klei). Hoe kleiner de korrel, hoe meer voeding in de grond. Daardoor is de groei weliger, en de concurrentie tussen de soorten planten ook groter. Het gevolg: minder gevarieerdere begroeiing. Al zijn er op voedselrijke gronden ook mooie, kruidenrijke begroeiingen te vinden (bijvoorbeeld op de dijken in het rivierenlandschap).

Je kunt veel leren over de bodemomstandigheden door een grondboring uit te voeren. Ook ontdek je hiermee wat het vochtgehalte en het vochthoudend vermogen van de grond is.

De pH-waarde zegt iets over de zuurtegraad van de grond. Is de pH-waarde 7, dan betekent dit dat de grond neutraal is. Alles eronder is zuur, alles erboven is basisch. Elke plant heeft een ideale pH-waarde, een zuurtegraad waarin hij goed groeit.

Ook bestaan er indicatiesoorten: planten die een bepaalde pH-waarde of bodemeigenschappen mijden. Als je die soorten kent, weet je wat hun aanwezigheid zegt over de eigenschappen van de grond.

Wil je weten of jouw grond basisch of zuur is? Er zijn pH-strips te koop waarmee je de zuurgraad van de grond kunt bepalen.

Het bodemleven bestaat uit alles wat voorkomt in de grond. Denk bijvoorbeeld aan bacteriën en schimmels die organische stof omzetten naar humus. Deze zijn belangrijker dan je denkt. Hoe gevarieerder het bodemleven, hoe vitaler de bodem. Met andere woorden: een gezond bodemleven is essentieel voor een bonte vegetatie.

Je wil de soorten planten die je inzaait zoveel mogelijk laten aansluiten bij de bestaande plantenassociatie. Dat is een groep planten (plantengemeenschap) met een relatief constante samenstelling van soorten, en met een aantal kenmerkende soorten. Op de website van Flora van Nederland vind je een lijst van plantengemeenschappen.

Ook het maaibeheer (een of twee keer per jaar) bepaalt welke plantensoorten wel of niet passend zijn.

Niet alleen de soorten planten zijn van belang. Let ook op de verhouding tussen zaden. Sommige soorten, zoals boerenwormkruid, ontwikkelen zich heel snel, waardoor je er voorzichtig mee moet zijn. Hiervoor kun je het beste advies inwinnen van een professional.

Iedereen die aan de slag wil met inheemse planten of verduurzaming van hun leefomgeving, doet er goed aan om het boek ‘Planten van hier’ door te nemen. Het is een gedegen naslagwerk waarin allerlei aspecten van inheemse flora aan bod komen: van uitgebreide omschrijvingen van 50 inheemse planten, tot een handleiding voor de aanleg en het beheer van bloemenweides tot inspirerende voorbeelden. 

In het boek vind je bijdragen van specialisten van NL Bloeit!, Cruydt-Hoeck, Heem, Het Levend Archief, EURECO, Science4Nature, Vlinderstichting, en universiteiten van Wageningen (Wageningen Environmental Research) en Nijmegen (Radboud).