Kippen houden in je tuin? Angelo Dorny beantwoordt al je vragen

‘Een pittige bende’, zo noemt Angelo Dorny zijn toom van twaalf kippen. Al van jongs af aan houdt de bekende groenspecialist en auteur kippen. Na een tijd zonder gevederde vrienden heeft hij zijn liefde voor kippen weer helemaal terug gevonden. Geen wonder dat zijn nieuwste boek de titel ‘Liefde voor kippen’ draagt. 

Twijfel je of een stel kippen een goede toevoeging is aan je tuin? Je kunt het antwoord van Angelo vast wel raden. Wij spraken hem over zijn boek, zijn enthousiasme voor zijn dames en wat het hebben van kippen voor hem betekent.

Bij deze vraag moet Angelo altijd een beetje grinniken. “Heb je écht geen tijd, of heb je er geen tijd voor over? Een kip is echt geen moeilijk dier. Ze eet alles en afhankelijk van het ras heeft ze niet altijd veel ruimte nodig.”

Maar houd niet alleen rekening met hoeveel tijd kippen je per week of dag gaan kosten. “Een kip heb je voor langere tijd. Een legkip kan 3 jaar oud worden, een sierras wel 5 tot 8 jaar. Vroeger had ik zelfs een kip die 10 jaar is geworden. Dat is dan een uitzondering, maar het kán wel. Bovendien is een kip zo’n 3 jaar legproductief, daarna legt ze veel minder eitjes. Je moet er wel voor zorgen dat ze ook dan nog een goed leven heeft.”

En natuurlijk moet je bereid zijn om door weer en wind je kippen eten en water te geven en het hok schoon te maken.

Een kip kost niet zoveel geld. “Maar een kip is wel een dier, en dieren kunnen ziek worden. Dan moeten ze misschien naar de dierenarts of hebben ze medicatie nodig.” Dat betekent dat een dierenarts soms meer geld kost dan de aanschaf van de kip.

Tja, dan denk je natuurlijk meteen aan de eieren. Maar dat nuanceert Angelo: “Ja, eieren zijn lekker en mooi – zeker de eitjes in alle kleuren van de regenboog. Maar ze zijn wel bijzaak. Het is niet erg als mijn kippen minder gaan leggen. Als je weet wat het een kip allemaal vergt, dan is het niet zo gek als ze ook een keer een day off heeft. Het is gewoon pure biologie wat er van binnen in een kip gebeurt, ik kan daar heel lyrisch over zijn.” Zoals hij in zijn boek schrijft: ‘Het ei is wat mij betreft een van de meest ingenieuze dingen uit de natuur’. 

Uit de supermarkt ken je alleen maar witte en bruine eitjes, maar er is nog een hele wereld aan eieren te ontdekken. “Bij mij is het elke dag Pasen!”

Kippen die blauwe eieren leggen zijn de Cream Legbar, de Araucana en de Ameraucana. Donkerrode of chocoladebruine eieren krijg je van Marans, en olijfkleurige eieren van Olive Eggers. Dit is geen specifiek ras, maar een verzamelnaam voor twee rassen die gekruist worden.

“Geef dus ook eens andere rassen een kans. En ik merk dat vooral kinderen die gekleurde eitjes fascinerend vinden.”

“Laat je middelgrote en grote kippen in je tuin, dan blijft er een slagveld over. Echt waar: het lijkt dan net alsof er een bulldozer doorheen is gegaan. Hier kun je niet echt een compromis in sluiten: het is je tuin óf je kippen. Een kip foerageert nou eenmaal, en alles wat ze zien eten ze op. Grote kippen laat je dus het best alleen onder toezicht in je tuin.” Maar, zegt Angelo: er zijn wel een paar krielrassen die je prima in je tuin kunt laten scharrelen. “Kippenrassen als de chabo, de Nederlandse sabelpootkriel en de Ukkelse baardkriel hebben korte pootjes, dus die krabben niet zoveel.” 

“Het is zo jammer als je een heel mooi aangelegde tuin hebt, en dan een kippenren waar niets meer in staat. En dat is ook helemaal niet nodig”, vindt Angelo. De oerhoen leefde op de grond tussen struiken en beschutting. Dat wil je nabootsen in je eigen tuin. “Een struik bijvoorbeeld zorgt voor bescherming. Tegen de zon, maar je ziet de kippen er ook onder kruipen als het regent.”

Angelo is net verhuisd, dus zijn tuin is nog in aanleg. “Om mijn vorige ren stond een mooi kastanjehouten hekje, en daar had ik citroentijm bij gezet. Dat is heel goed voor het immuunsysteem van kippen. En de kippen houden het mooi kort.”

“Daar hoef je niet heel bang voor te zijn, kippen zijn slimmer dan je denkt. Een kip weet heel goed wat ze wel en niet kan eten – ze moet wel een heel grote honger hebben voordat ze dat gaat eten. Ik ga bijvoorbeeld Digitalis in mijn tuin zetten, en dat is heel giftig. Maar mijn kippen gaan dat niet eten. En er zijn meer planten oké dan dat ze giftig zijn.” 

Waar je wel mee moet uitkijken: zaden van Lathyrus en kunstmestkorrels – die lijken op voer, waar kippen gretig van eten. 

Daar twijfelt Angelo niet over. Sterker nog: hij ziet kippen juist als heel geschikte dieren. “Kippen helpen kinderen wegwijs maken in de verantwoordelijkheden die het hebben van kippen met zich meebrengt.” Hij merkt dat bijvoorbeeld met zijn eigen petekindje, dat net 2 is geworden. “Ik kan met hem heel leuk eitjes rapen en laten zien dat je kippen wel moet voeren en verzorgen – maar dat je er dan ook veel liefde voor terugkrijgt.”

Over die liefde gesproken: die krijgt hij volop. “Kipknuffelen en kuikenknuffelen is echt het meest zalige in de hele wereld! Ik kan het iedereen aanraden: pak eens een stoel en ga een half uurtje bij je kippen zitten. De traagheid van de dieren helpt je echt rust te vinden. Tijdens mijn burn-out en depressie heb ik er heel veel aan gehad. Ik zat hele dagen in de zetel. Maar door de kippen moest ik weer naar buiten. De sofa af en het bed uit, want mijn dames hadden eten en drinken nodig.”

“Het houden van kippen klinkt nu misschien heel idyllisch, maar je zit ook vaak met je handen in de poep. Om dat geheel wat zachter te maken, heb ik al mijn kippen namen gegeven.” 

Angelo’s kippen hebben namen die hij bij hun karakters vindt passen. “Zo is Philomena een harde tante, die een stevige naam nodig had. Haar naam doet me denken aan een norse madam. Odette is juist heel moederlijk en schuw.” En kip Henriëtte? Zij heeft het liefst niet te lang mensen om zich heen. “Die wil wel een knuffel, maar niet te lang. Ze wil vooral met rust gelaten worden. En dat is ook goed: je moet de grenzen respecteren van je kippen.”

In een kippenhok zonder haan vind je altijd een mater familias die de baas is, maar voeg je een haan toe, dan heeft hij het voor het zeggen. Of je wel of geen haan houdt, ligt vooral aan je buren, vindt Angelo. “Blijf communiceren! In de stad is het in principe een no-go, dan krijg je het echt aan de stok met je buren. Maar een haan is ook gewoon leuk. Hij draagt zorg voor zijn dames, is er fier op en paradeert ermee rond. Het gedrag van de kippen verandert ook: er is minder kabaal in het kippenhok, want de haan houdt de kippen in het gareel. En is er ruzie, dan komt de haan er tussen. Hij zorgt voor balans.”

Wil je tóch een haan in je stedelijke kippenhok? Houd dan het hok helemaal donker, dan hoef je geen gekraai te verwachten. “Dus dan hok je ze ‘s avonds op. Maar er mag geen raam in het nachthok zitten! Want zodra het licht wordt in het hok, zingt de haan zijn mooiste lied.” 

Nog een reden om met je buren te praten: om te vragen of zij, als ze ook kippen houden, last hebben van vossen, marters of roofvogels. Zo niet, dan hoef je er niet al te bang voor te zijn. “Maar vergis je niet: vossen komen ook steeds meer naar de stad toe.” Daarom kun je voorzorgsmaatregelen nemen, zoals een luik dat het kippenhok afsluit als de kippen op stok gaan. Al zegt dat niet alles, want vossen gaan ook overdag op stap als ze jongen krijgen. Let ook op dat vossen niet onder de afsluiting van je ren of hok door kunnen graven. Tegen roofvogels span je een net over je ren.

Angelo’s boek ‘Liefde voor kippen’ is online en in boekhandels verkrijgbaar. Angelo vertelt je alles wat je moet weten over het houden van kippen, brengt verhalen uit zijn tuin en laat je kennismaken met de dames die hem bijna dagelijks van een kakelvers eitje voorzien. Volg Angelo ook op Instagram.

Headerfoto door Tumbleweed & Fireflies Photography